AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“Konservatoriya” jurnalı 2024 №1 (62)

Айдын АЗИМОВ

 Профессор, заведующий кафедрой композиции

 БМА им. Узеира Гаджибейли

Адрес: Баку, улица Ш. Бадалбейли 98

Email: azimaydin18@gmail.com

 

DOI: 10.62440/AMK2024-1.s.16-40

UOT:780.06

 

К ВОПРОСУ ОБ АШЫГСКИХ ТРАДИЦИЯХ В ОПЕРЕ

УЗЕИРА ГАДЖИБЕЙЛИ “KОРОГЛУ”

 

Резюме: Cтатья посвящена анализу музыкального языка оперы Узеира Гаджи­бейли, в частности, aшугской сюиты из 4-го действия и песни Koр­оглу из 3-го действия. В противовес принятому термину «лад», автор выд­ви­гает определение “мakaм”, более адекватно отражающее логику раз­вер­ты­вания музыкальной формы. В статье акцентируется идея об отличиях aшугских макамов от макамов, присущих дастгяху. Также исследуются истоки харак­тер­ного для оперы лейт-ритма; при этом анализируются сти­хо­творные раз­меры, которыми пользуется композитор в указанных но-ме­рах. Автор обра­щает внимание на одну из важнейших лейт-интонаций опе­ры, связанную с aшугским мakaмом “Qaraşı” («Гарашы»). В статье при­во­дят­ся схемы музы­кального анализа и расшифровки aшугской музыки, сде­лан­ные автором.

Ключевые слова: Bосточная профессиональная система, мakaмные принципы мышления, правило, Дивани, Кесме, Дёйме, военные марши – Мехтери, аруз

endir

PDF

 

 

 

 

ЛИТЕРАТУРA:

  1. Абезгауз, И. В. Опера «Кероглы» Узеира Гаджибекова (о художественных открытиях композитора). – Москва: Советский композитор, 1987. – 232 с.
  2. Аль-Фараби. Естественно-научные трактаты. Перевод с арабского. Изд. «Наука» Казахская ССР. Алма-Ата-1987, 496 c.
  3. Багирова, С. Азербайджанский мугам. Статьи, исследования, доклады. Баку, Элм, 2007, 289 c.
  4. Дадаш-заде, К. Восхождение (Узеир Гаджибейли и ашыгское искусство: интертекстуальный диалог). Баку, AMF, 2014, 232 c.
  5. Duygulu, M. Türk Halk Müziği Sözlüğü Balgat- Ankara, Pan Yayınevi, 2014, 515 s.
  6. Sarısözen, M. Türk Halk Müziğinin Usulleri. — Ankara, Resmli Posta Matbaası, 1956, 315 s.

 

Aydın ƏZİMOV

 Professor,

Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının

                                                                                               bəstəkarlıq kafedrasının müdiri

 

ÜZEYİR HACIBƏYLİNİN “KOROĞLU” OPERASINDA

AŞIQ ƏNƏNƏLƏRİNƏ DAİR

 

Xülasə: Məqalə Üzeyir Hacıbəylinin “Koroğlu” operasının 4-cü pərdədəki aşıq süita­sının və 3-cü pərdədəki “Koroğlunun nəğməsi”nin musiqi dilinin təhlilinə həsr olun­muş­dur. Qəbul edilmiş “lad” terminindən fərqli olaraq, müəllif musiqi formasının inkişaf mən­tiqini daha adekvat əks etdirən “makam” anlayışını irəli sürür. Məqalədə aşıq mə­qam­ları ilə dəstgahlara xas olan məqamlar arasındakı fərq göstərilmişdir. Eləcə də, ope­ra­nın xarakterik leytritminin mənşəyi də araşdırılmışdır. Eyni zamanda, bəstəkarın gös­tə­rilən cədvəllərdə istifadə etdiyi poetik mətnlər də təhlil edilmişdir. Müəllif operanın ən mü­hüm leytintonasiyalarından birini aşıq havası kimi tanınan “Qaraşı” havası ilə də əlaqələndirir. Məqalədə müəllifin hazırladığı aşıq musiqisinin musiqi təhlili və deşifrə sxemləri verilmişdir

Açar sözlər: Peşəkar Şərq sistemi, təfəkkürün makam prinsipləri, qayda, “Divani”, “Kəsmə”, “Döymə”, hərbi yürüş havası – “Mehtəri”, “Əruz” vəzni

 

Aydin AZIMOV

Professor, Head of the Department of Composition

Baku Music Academy named after Uzeir Hajibeyli

 

ON THE QUESTION OF ASHUG TRADITIONS IN UZEYIR HAJIBEYLI’S OPERA “KOROGLU”

 

Abstract: The article is devoted to the analysis of the musical language of Uzeyir Hajibeyli’s opera, in particular, the Ashug suite from the 4th act and the Koroglu song from the 3rd act. In contrast to the accepted term “mod”, the author puts forward a definition of “makam”, which more adequately reflects the logic of the development of the musical form. The article emphasizes the idea of differences between Ashug maqams and maqams inherent in destgah. The origins of the opera’s characteristic leit rhythm are also explored; At the same time, the poetic meters used by the composer in the indicated numbers are analyzed. The author draws attention to one of the most important leit intonations of the opera, associated with the Ashug maka “Garashi”. The article provides diagrams of musical analysis and decoding of Ashug music made by the author.

Keywords: Eastern professional system, makam principles of thinking, rule, “Divani”, “Kesme”, “Doyme”, military marches – “Mehteri”, “Aruz”

 Rəyçilər:   

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Leyla Abdullayeva;

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sənubər Bağırova

Mövzuya uyğun

  • yazı yoxdur