AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“KONSERVATORİYA» 2022 №1 (54) 

Gülnaz İSMAYILOVA

Ü.Hacıbəyli adına BMA-nın professoru, AR Xalq artisti

Ünvan: Ş.Bədəlbəyli 98

E-mail: ismailova.gulnaz60@mail.ru

UOT: + 786

AZƏRBAYCAN KAMERA-VOKAL MUSİQİSİNDƏ SİLSİLƏ JANRININ BƏZİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ

(Q.Qarayevin “Üç noktürn”, X.Mirzəzadənin “Dörd esse”, İ.Hacıbəyovun “Bahar” vokal məcmuələri nümunəsində)

 

Xülasə: Məqalə Azərbaycan bəstəkarlarının yaradıcılığında kamera-vokal mu­si­qi­sinin tədqiqinə və təsnifatına həsr edilmişdir. Bu janr öz başlanğıcını A.Zey­nal­lı­nın yaradıcılığından götürmüş və digər bəstəkarların fəaliyyətində bədii məz­mun, ideya və janr baxımından daha da zənginləşmişdir. Azərbaycan kamera-vo­kal musiqisində silsilə janrını araşdırarkən burada həmin əsərlərin müxtəlif tər­kib­li müşayiət və fərqli səs növləri üçün nəzərdə tutulmasını müəyyənləşdirmək müm­kündür. Belə ki, burada caz orkestri ilə yanaşı, simfonik, kamera orkestri və for­tepianonun iştirakı ilə müşayiət növlərinə təsadüf edilir və həmin əsərlər bas, b­ariton, tenor, soprano metso-soprano kimi səslər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu­ra­da hər əsərin fərqli bədii ideyası olması, müxtəlif növ müşayiət növü fərqli təfsir xü­susiyyətlərini, ifaçılıq texnikasını şərtləndirir. Bu əsərlərdə kamera-vokal oxu­ma­sının bərabərhüquqlu oxuma prinsipi ilə yanaşı, həmin əsərlərin lirik monoloq tip­li olmasını qeyd etmək olar.

Açar sözlər: Azərbaycan kamera-vokal musiqisi, silsilə janrı, Q.Qarayev, Üç noktürn, X.Mirzəzadə, Dörd esse, İ.Hacıbəyov, Bahar, səs, soprano, bas, təfsir xüsusiyyətləri

 endir

 

PDF

 

 

 

ƏDƏBİYYAT:

  1. Xəyyam Mirzəzadə barəsində yazılar, fikirlər, məqalələr, düşüncələr. II hissə. : Nurlan, 2011, 392 s.
  2. Гусейнова Т. Азербайджанская камерно-вокальная музыка. Изд. 2-ое дополнен­ное. Б.: Орхан, 2005, 137 с.
  3. Гусейнова Т. Камерно-вокальные циклы в азербайджанской музыке. Б.: Ширваннешр, 2005, 192 с.
  4. Карагичева Л.В. Кара Караев. М.: Советский композитор, 1960, 300 с.
  5. Карагичева Л.В. Три ноктюрна Кара Караева // Советская музыка, 1959 № 1(242), с. 56-58.

 

Saytoqrafiya

  1. Qarayev: «3 noktürn» (II mahnı : “Yay gecəsi”): [Elektron resurs] / Bakı, 2019. URL: https://www.youtube.com/watch?v=ieZvclaG9Qc
  2. Kara Karayev — Mulat (Nocturne №3) — Maharram Huseynov: [Elektron resurs] / Finland, 2013. URL: https://www.youtube.com/watch?v=SVP82CswZjc

 

Notoqrafiya

  1. Zeynallı A.Z. Romanslar. Fortepiano ilə oxumaq üçün. B.: İşıq, 1984, 29 s.
  2. Мирзазаде Х.Х. Четыре эссе «Исповедь» для голоса и оркестра. Партитура с кла­вирной строчкой. М.: Советский композитор, 1987, 36 с.
  3. Гаджибеков И.С. Весна. Вокальный цикл для голоса с фортепиано на стихи Са­меда Вургуна. Б.: 2007, 26 с.

 

Гюльназ ИСМАЙЛОВА

Профессор БМА им. У.Гаджибейли

 

НЕКОТОРЫЕ ОСОБЕННОСТИ ЖАНРА «ВОКАЛЬНЫЙ ЦИКЛ» В АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ КАМЕРНО-ВОКАЛЬНОЙ МУЗЫКЕ

(На примере вокальных циклов «Три ноктюрна» К.Караева, «Четыре эссе» Х.Мирзазаде, «Весна» И.Гаджибекова)

  

Резюме: Статья посвящена классификации и определению особенностей ка­мер­но-вокальной музыки азербайджанских композиторов. Этот жанр берет свое на­чало в творчестве А.Зейналлы и в дальнейшем обогащается по художес­т­вен­ному со­держанию, идеям и жанру в творчестве других композиторов. Изучая жанр цикла в Азербайджанской камерно-вокальной музыке, можно определить, что эти прои­з­ве­дения предназначены для сопровождения различного состава и раз­ных видов го­ло­са. Так, наряду с джазовым оркестром встречаются сим­фо­нический, ка­мер­ный оркестры и виды сопровождения с участием фортепиано, ко­торые пред­наз­на­чены для таких голосов, как бас, баритон, тенор, меццо-соп­ра­но. Тот факт, что каж­дое произведение имеет разную художественную идею и виды сопровождения обус­лавливают разные особенности интерпретации, ис­пол­нительской техники. В этих произведениях наряду с принципом равноправия ка­­мер­но-вокального пения, мож­но отметить лирический монологический тип этих произведений.

Ключевые слова: Азербайджанская камерно-вокальная музыка, цикл, К.Караев, Три ноктюрна, Х.Мирзазаде, Четыре эссе, И.Гаджибеков, Весна, голос, сопрано, бас, особенности интерпретации.

 

Gulnaz İSMAILOVA

Professor of BMA named after U.Hajibeyli

 

SOME FEATURES OF THE “VOCAL CYCLE” GENRE IN AZERBAIJANIAN CHAMBER-VOCAL MUSIC 

(By The Example Of The Vocal Cycles «Three Nocturne» K.Karaev, “Four Essays” K.Mirzazade, “Spring” I.Hajibayov)

 

Summary: The article is devoted to the classification and definition of the features of the chamber-vocal music of Azerbaijani composers. This genre originates in the work of A. Zeynalli and is further enriched in artistic content, ideas and genre in the work of other composers. Studying the genre of the cycle in Azerbaijani chamber-vocal music, it can be determined that these works are intended to accompany different compositions and different types of voice. So, here, along with a jazz orchestra, there are symphonic, chamber orchestras and types of accompaniments with piano participation, which are designed for such voices as bass, baritone, tenor, mezzo-soprano. The fact that each work has a different artistic idea and types of accompaniments cause different features of interpretation, performing technique. In these works, along with the principle of equality of chamber vocal singing, one can note the lyrical monological type of these works.

Keywords: Azerbaijani chamber vocal music, cycle, K.Karaev, Three nocturnes, K.Mirzazadeh, Four essays, Spring, I.Hajibayov, voice, soprano, bass, interpretation features

Rəyçilər:

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, BMA-nın professoru Leyla Məmmədova

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Elnara Kəbirlinkaya

 

Mövzuya uyğun