Fərəc Qarayev fenomeni haqqında düşünərkən (bəstəkarın 80 illik yubileyi münasibətilə)
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“KONSERVATORİYA” 2023 № 4 (61)
Ü.Hacıbəyli ad. BMA-nın professoru,
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru,
Əməkdar İncəsənət xadimi
Ünvan: Ş.Bədəlbəyli küçəsi 98
E-mail: zdadashzade@mail.ru
FƏRƏC QARAYEV FENOMENİ HAQQINDA DÜŞÜNƏRKƏN
(bəstəkarın 80 illik yubileyi münasibətilə)
UOT: 78.02
Xülasə: 2023-cü ildə Yeni musiqinin ən işarəvi simalarından biri – Fərəc Qarayevin 80 yaşı tamam oldu. Məqalədə bəstəkarın çağdaş musiqinin əsas təmayülləri kontekstində mövqeyini işıqlandırmağa cəhd göstərilir. “Fərdi layihə” əsasında qurulan əsərlərinin forma və musiqi dilinin özgünlüyünə diqqət yetirilir. Akademik musiqinin simfoniya, instrumental konsert kimi ənənəvi janrlarının bəstəkar tərəfindən məxsusi yozumu halları araşdırılır. Şərq – Qərb dixotomiyası baxımından F.Qarayev yaradıcılığı dəyərləndirilir, milli konseptlərin əsərlərində təcəssümü məsələsinə toxunulur. F.Qarayevin gerçəkləşdirdiyi yaradıcılıq layihələri onu müasir Azərbaycan musiqisi landşaftını formalaşdıran müqtədir bir sənətkar kimi səciyyələndirməyə əsas verir.
Açar sözlər: müasir Azərbaycan musiqisi, Şərq-Qərb dixotomiyası, variantlıq, improvizasiyalılıq, intertekstuallıq, simfoniya, konsert, konsept
ƏDƏBİYYAT
- Dadaşzadə Z.A. Etiraf anı // Qobustan, 2000, №2. – s. 66-70.
- Dadaşzadə Z.A. Azərbaycan simfoniyası (1960-1980-ci illər). – Bakı: Ziya, 2012. – 240 s.
- Барский В.М. Фарадж Караев: GENUG or not GENUG // Музыка из бывшего СССР. – Москва: Композитор, 1994. – 173-186
- Высоцкая М.С. Между логикой и парадоксом: композитор Фарадж Караев. – Москва: 2012. – 568 с.
- Ивашкин А.В. Фарадж Караев // Музыка в СССР, 1987, №4. – с.18-19
- Караев Ф.К. Дождемся очередного витка спирали? (интервью, данное В.Лихту) // Музыкальная академия, 1994, №4. – с.14-19
- Лотман Ю.М. Структура художественного текста. – Москва: издательство «Искусство», 1970. – 384 с.
- Фархадов Р.Я. Почитайте, послушайте или посмотрите (о книге М.Высоцкой «Между логикой и парадоксом: композитор Фарадж Караев)// 2012, №3. – с. 106-107.
- Фархадов Р.Я. Западное в восточном или восточность в западном?// Pianoфорум, 2018, №1 (33). – с. 48-54
- Фархадов Р.Я. Фарадж Караев: «Почти все мы остались советскими композиторами, с нашей бедностью и фрондой» // Музыкальная академия, 2023, №4. – с. 92-103.
- Холопов Ю.Н. Музыка России между AVANT и RETRO //Музыка ХХ века. Московский форум: Материалы международных научных конференций //Научные труды МГК им. Чайковского. Сб. 25. – Москва: 1999. – с.12-32.
Uzeyir Hajibeyli Baku Music Academy,
Professor, PhD in Art Criticism,
Honored Art Worker of Azerbaijan
REFLECTIONS ON THE PHENOMENON OF FARAJ KARAYEV
(On the Occasion of the Composer’s 80th Anniversary)
Abstract: In 2023, one of the iconic figures of the New Music, composer Faraj Garayev, celebrated his 80th birthday. The article attempts to shed light on the unique position of the composer within the context of major artistic trends in contemporary music. The author pays attention to the peculiarities of form and musical language in works created according to an Individual Project, as well as the distinctive interpretation of classical music genres such as symphony and concerto. Faraj Karayev’s creativity is examined in the light of the East-West dichotomy. The author explores the theme of reflecting national concepts in the composer’s works, emphasizing that the realization of large-scale creative projects allows characterizing Faraj Karayev as an outstanding creator shaping the landscape of Azerbaijan’s contemporary musical culture.
Keywords: contemporary Azerbaijani music, East-West dichotomy, variability, improvisation, intertextuality, symphony, concerto, concept
Бакинская Музыкальная Академия им. Уз. Гаджибейли,
профессор, доктор философии по искусствоведению,
заслуженный деятель искусств Азербайджана
РАЗМЫШЛЯЯ О ФЕНОМЕНЕ ФАРАДЖА КАРАЕВА
(по случаю 80-летия композитора)
Резюме: В 2023 году исполнилось 80 лет одной из знаковых фигур Новой музыки композитору Фараджу Караеву. В статье предпринята попытка осветить уникальную позицию композитора в контексте основных художественных тенденций современной музыки. Автор уделяет внимание особенностям формообразования и музыкального языка в произведениях, созданных по “индивидуальному проекту”, самобытной трактовке жанров академической музыки – симфонии и концерта. Творчество Ф.Караева рассматривается в ракурсе дихотомии Восток—Запад. Автор затрагивает тему отражения национальных концептов в произведениях композитора. Подчеркивается, что реализация масштабных творческих проектов позволяет охарактеризовать Ф.Караева как выдающегося творца, формирующего ландшафт современной музыкальной культуры Азербайджана.
Ключевые слова: современная азербайджанская музыка, дихотомия Восток—Запад, вариантность, импровизационность, интертекстуальность, симфония, концерт, концепт
Rəyçilər:
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Lalə Hüseynova
sənətşünaslıq elmləri doktoru, professor Ülkər Əliyeva