AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“KONSERVATORİYA”  2020 № 3 (48)

Toğrul ƏSƏDULLAYEV

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru,

dosent, əməkdar artist

Ünvan: Yasamal r. Ə.Ələkbərov küç. 7

E-mail: mirtoto@mail.ru

UOT: 78,07

ORTA ƏSR FARS ƏDƏBİYYATININ İNCİSİ

“QABUSNAMƏ”DƏ MUĞAMLAR HAQQINDA

 

Xülasə: Hazırkı məqalədə XI əsrdə fars dilində yazıya alınmış etik-didaktik “Qa­bus­namə” əsərində muğam adları ilə əlaqəli məsələlərə diqqət yetirilmiş, onların əsas isti­fadəsi ilə bağlı fikirlər araşdırılmışdır. Məlumdur ki, “Qabusnamə” əsəri tərbiyə və etikaya aid olan bir sıra məsələlərin həllinə yönəldilən nəsihətvericiliyi ön plana çə­kən əsərlərdən biridir. Belə ki, əsərdə nəinki yuxarıda sadaladıqlarımız, eyni za­man­da bir sıra muğamların – “Xosrovani”, “Rah”, “Xəfif”, “Mavərənnəhr”, “Badə”, “İraq”, “Üşşaq”, “Zirəfkənd”, “Busəlik”, “İsfahani”, “Nəva”, “Bəstə” və s. adı çə­ki­lir. Məqalədə sadaladıqlarımızın bəziləri araşdırılmış və müasir dövrdə onların isti­fa­dəsi ilə bağlı məsələlər təhlil olunmuşdur.

Aşar sözlər: “Qabusnamə”, muğam dəstgahı, şöbə, məqam, guşə

endir

PDF

ƏDƏBİYYAT:

  1. Bədəlbəyli Ə.B. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti. B.: Elm, 1969, 248 s.
  2. Əliverdibəyov A.Ə. Rəsmli musiqi tarixi. B.: Şuşa, 2001, 232 s.
  3. Hüseynov R.B. Min ikinci gecə. B.: İşıq, 1988, 408 s.
  4. İmadəddin Nəsimi. Seçilmiş əsərləri. İki cilddə, II c. B.: Lider nəşriyyat, 2004, 376 s.
  5. Qabusnamə (farscadan tərcümə, qeyd və şərhlər Rəhim Sultanovundur). B.: Azərnəşr, 1989, 237 s.
  6. Qazi Bürhanəddin. Divan (ön söz, tərtibat və lüğətin müəllifi: Əlyar Səfərli). B.: Öndər nəşriyyat, 2005, 728 s.
  7. Nizami Gəncəvi. Xosrov və Şirin (tərcümə: Rəsul Rza, izahlar: Məmmədağa Sul­ta­nov). B.: Lider nəşriyyat, 2004, 392 s.
  8. Faseh Ramiz (Paşayev R.M.). Azərbaycan muğamlarında söz və musiqinin əlaqəsi. B.: Çıraq, 2004, 144 s.
  9. Fədai Təbrizi. Bəxtiyarnamə. B.: Şərq-Qərb, 2004, 20 s.
  10. Sadıqov F.B. Muğam (dərs vəsaiti). B.: Maarif, 2011, 256 s.
  11. Zöhrabov R.F. Azərbaycan muğamları. B.: Təhsil, 2013, 339 s.

Saytoqrafiya:

  1. Onlayn lüğətlər. Mavəra sözü. URL: https://obastan.com/mav%C9%99ra/779152/?l=az
  2. Onlayn lüğətlər. Nəhr sözü. URL:https://obastan.com/N%C6%8FHR/31036/
  3. Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti: I cild. URL: https://ebooks.az/book_R7kEJOLQ.html

 

Тогрул АСАДУЛЛАЕВ

Заслуженный артист,

доктор философии по искусствоведению, доцент

 

O МУГАМAX В ПРОИЗВЕДЕНИИ СРЕДНЕВЕКОВОЙ

ПЕРСИДСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ «ГАБУСНАМЕ»

 

Резюме: В статье рассматриваются вопросы, связанные с мугамами в этико-дидактическом произведении «Габуснаме», написанном в XI веке на персидском языке, и исследуются идеи, связанные с их использованием.

Известно, что «Габуснаме» — одно из произведений, в которых освещаются поучительные советы, направленные на решение ряда вопросов, связанных с обра­зо­ва­нием и этикой. Таким образом, в произведении задействованы не только выше­пе­ре­чис­ленные вопросы, но и упомянуто ряд мугамов — «Хосровани», «Рах», «Хафиф», «Маве­реннехр», «Баде», «Ирак», «Ушшаг», «Зирафкенд», «Буселик», «Исфахани», «Нава», «Бесте» и другие. В статье исследуются некоторые из перечисленных муга­мов и анализируются вопросы, связанные с их использованием в наше время.

Ключевые слова: «Кабуснаме», дестгях мугама, шобе, лад, гуше 

 

Togrul ASADULLAEV

Honored Artist,

PhD in Arts, assistant professor

 

MUGHAMS IN PERSIAN LITERATURE «QABUSNAME»

 

Summary: The article examines issues related to the names of mughams in the ethical and didactic work «Gabusname», written in persian in the 11th century, and explores the ideas associated with their use. It is known that «Gabusname» is one of the works that highlights instructive advice aimed at solving a number of issues related to education and ethics. Thus, not only the above of issues are involved in the work, but a number of mughams are also mentioned — «Khosrovani», «Rah», «Hafif», «Maverennehr», «Bade», «Iraq», «Ushag», «Zirafkend», «Buselik», «Isfahani», «Nava», «Beste «and others. This article explores some of the above of mughams and analyzes the issues associated with their use in our time.

Keywords: “Qabusname», mugham’s destgah, shobe, mode, gushe

 

Rəyçilər:

dosent Malik Mansurov

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Aydın Əliyev

Mövzuya uyğun

  • yazı yoxdur