AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

«KONSERVATORİYA» 2023 № 2 (57) 

Фазиля РАГИМОВА

Диссертант АНК,

Адрес: Баку, ул. А.Алекперов 7.

E-mail: vip.rahimova75@mail.ru

UOT: 78.087.1           

К ВОПРОСУ ЭТИМОЛОГИИ ЧЕНГА 

 

Резюме: В представленной статье сравнительно-исторический и ти­по­ло­ги­ческий методы исследования стали основой для определения этимологии чен­га. Автор выражает сомнение в персидской этимологии двух музы­каль­ных инструментов – ченга и саун-гау (саунг). В плане исторического раз­ви­тия и распространения (миграции) ченга, более убедительным выглядит тео­рия Френсиса В.Гальпина о шумеро-ассирийской этимологии данных инстру­ментов. В статье автор также выдвигает своё видение этимо­ло­гии ченга.

Ключевые слова: ченг, саун-гау (саунг), арочная (дуговая) арфа, вертикально-угловая арфа, Элам, Шумер, Древний Египет, Ф.В. Гальпин

 

endir

 

 

PDF

 

 

ƏDƏBİYYAT:

Azərbaycan dilində:

  1. Abdullayeva S.A. Azərbaycan xalq çalğı alətləri. (Musiqişünaslı-orqanoloji təd­qi­qat). : Adiloğlu, 2002, – 454 s.
  2. Bədəlbəyli Ə.B. Musiqi terminləri luğəi. B.: 1956, – 47 s.
  3. Kərimov M.T. Azərbaycan musiqi alətləri Yeni Nəsil, Bakı, 2003, – 183 s.
  4. Nəcəfzadə A.İ. Azərbaycan çalğı alətlərinin izahı lüğəti.. B: Min bir mahnı, 2004, – 223 s.

 

 

İngilis dilində:

  1. Hinz W. The Lost World of Elam: Re-creation of a Vanished Civilization. London: Sidgwick & Jackson, 1972, – 192
  2. Potts D. The Archaeology of Elam. Formation and Transformation of an Ancient Iranian State. Cambridge 1999, – 522 p.
  3. Wiggermann F.A.M. Transtigidian Snake Gods. In: Sumerian Gods and their Representations. Series: Cuneiform Monographs, Volume: 7, Groningen: Stix, 1997, – p.33-55.

 

Rus dilində:

  1. Хинц У. Государство Элам. М.: Наука, 1977. – 191 с.

 

Saytoqrafiya:

  1. Galpin F.W. The Music of the Sumerians and their Immediate Successors: the Babylonians and Assyrians. Cambridge : Univ. pr., Strasbourg : Univ. pr., 1955 — https://books.google.az/books?id=FNI3AAAAIAAJ&pg=PA28&hl=ru&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q&f=false
  2. Lawergren B. Angular Harps Through the Ages A Causal History – http://www.hunter.cuny.edu/physics/faculty/lawergren/repository/files/AngularHarpsThroughtheAges.pdf
  3. Schwörer-Kohl G. Harfen. C. Außereuropäische Harfen. II. Harfen in Asien. 1. Myanmar. a. Saùng gauk — https://www.mgg-online.com/article?id=mgg15459&v=1.1&rs=mgg15459
  4. Musical instrument — https://www.britannica.com/art/vina
  5. Байрамова А. Возрождение чанга: очевидные достижения и очевидные разночтения — http://www.musigi-dunya.az/new/read_magazine.asp?id=1519
  6. Мамедов А. Канон. История возникновения и формирования — http://harmony.musigi-dunya.az/rus/archivereader.asp?s=1&txtid=356
  7. http://atlas.musigi-dunya.az/az/chang.html
  8. http://www.farabisoft.com/Pages/FarabiSchool/InstrumentsDetails.aspx?lang=en&PID=4&SID=23
  9. https://iranicaonline.org/articles/elam-ii
  10. https://www.iranicaonline.org/articles/cang-harp
  11. https://vi.wikipedia.org/wiki/Saung-gauk

 

Fazilə RƏHİMOVA

AMK-nın dissertantı,

ÇƏNG ALƏTİNİN ETİMOLOGİYASINA DAİR

  

Xülasə: Təqdim olunan məqalə çəng etimologiyasını təyin etmək üçün müqayisəli ta­rixi və tipoloji tədqiqat metodlarına əsaslanıb. Müəllif iki musiqi alətinin – çəng və saun-gau (saung) fars etimologiyasına şübhə ilə yanaşır. Çəngin tarixi inkişafı və ya­yıl­ma­sı (miqrasiyası) baxımından Frensis V. Halpinin bu alətlərin Şumer-Assuriya eti­mo­lo­giya nəzəriyyəsi daha inandırıcı görünür. Məqalədə müəllif çəng etimologiyasına dair şəx­si fikirlərini də irəli sürür.

Açar sözlər: çəng, saunq-qauk (saunq), tağlı (qövs) arfa, şaquli bucaqlı arfa, Elam, Şumer, Qədim Misir, F.V.Halpin

 

 

Fazila RAHIMOVA

Candidate for a degree of Azerbaijan National Conservatory

ON THE QUESTİON OF CHANG’S ETYMOLOGY

  

Summary: In the presented article, comparative-historical and typological research methods have become the basis for determining the etymology of chang. The author expresses doubt about the Persian etymology of two musical instruments – chang and saung-gauk. In terms of the historical development and spread (migration) of cheng, Francis W. Galpin’s theory of the Sumer-Assyrian etymology of these instruments looks more convincing. In the article, the author also puts forward his vision of the etymology of chang.

Keywords: chang, saung-gauk, arched harp, angula harp, Elam, Sumer, Ancient Egypt, F.W. Galpin 

 

Rəyçilər: 

sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor Ülkər Əliyeva 

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Fazilə Nəbiyeva

 

 

Mövzuya uyğun