AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“KONSERVATORİYA” 2021 №3 (52)

Əfsanə BABAYEVA

Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutu,

aparıcı elmi işçi

Ünvan: Bakı ş., H.Cavid pr., 115

E-mail: afsanababayeva@mail.ru 

TÜRK DİNİ MUSİQİSİNDƏ AZAN VƏ ONUN NOTA ALINMASI

 UOT: 7.033.3     

Xülasə: Məqalədə türk musiqi elmində dini musiqinin ayrılmaz tərkib hissəsi olan azanın nota alınma probleminə baxılır. Türk musiqişünaslığında azanın not ya­zılarının tarixi mərhələləri və hər mərhələnin xüsusiyyətləri göstərilir. Türk ma­kamları əsasında oxunan azanın not nümunələrində ifanın etnoregional özünə­məxsusluğu göstərilir. Türk dini musiqisində oxunan azanın not yazı­la­rın­da klas­sik ərəb ifaçılıq ənənəsindən milli-etnik tərəfə dönməsi müşahidə olunur. Bu da dini oxumaların intonasiya məzmununda əksini tapır. Türk dini mu­si­qi­sin­də aza­nın oxunuşunda türk makamlarının mental xüsusiyyətlərinin əksini tap­ma­sı milli spesifikanı bildirən vacib amil kimi dəyərləndirilir.

Türk musiqi elmində azanın nota alınması ilə üç əsas funksiya yerinə yetirilir: I – türk azan nümunələrinin not yazılarının arxivləşdirilməsi, sənədləşdirilməsi; II – azanın ifasında türk ənənəsinin öyrənilməsi məqsədilə istifadə olunan va­si­tə­lə­rin fiksasiyası; III – türk azan nümunələrinin öyrənilməsində milli özü­nə­məx­sus­luğun tədqiqinin reallaşdırılması.

Açar sözlər: azan, dini musiqi, makam, notasiya, meloqram, histoqram, müəzzin, musiqişünaslıq

endir

PDF

 

 

ƏDƏBİYYAT:

  1. Hacıbəyli Ü. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları. B.: Yazıçı, 1985,154 s.
  2. Ön söz. B.: Azərnəşr, 1991, 711 s.
  3. Akdoğan Bayram. Türk din Musikisi dersleri. Belge Mat., Ankara, 2010, 213 s.
  4. Akgün Seçil. “Türkce Azan”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cild 13, sayı 24, 1980.
  5. Fatih Koca. Ezanı güzel okumayı öyrenme hüsusunda bir çalışma (kalıp Ezan Çalışması) — Ankara Universitesi İlahiyyat Fakultesi dergisi. 56,02(2015), s.133-148.
  6. Farmer H.G. History of Arabian Music. To the X111 th century – London: Lizac & Co., 1929, 264 p.
  7. Kopar Volkan. Çeşitli Türk Musikisi Makamlarında Ezan. T.C. Ankara Sosial Bilimlər Enstitüsü. İslam Tarixi ve Sanatları Anabilim Dalı Türk Din Musikisi Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010, 101 s.
  8. Лэйн Э.У. Нравы и обычаи египтян в первой половине Х1Х века. М.: Наука, 1982, 436 с.
  9. Махмуд Геттат. Исследование общих элементов в исламском музыкальном искусстве. – Традиции музыкальных культур народов Ближнего, Среднего Востока и современность. М.: Советский композитор,1987, с.27-34.
  10. Мец Адам. Мусульманский ренессанс. М.: Наука, 1966, 456 с.
  11. Öztürk Mustafa Tahir. Türk Dini Makamlarında Ezan. Texnik Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2001, 183 s.
  12. Reinhard Kurt-Ursula.Türkiyenin Muzigi. Cilt 1, Sun Yayinnevi Ankara, 2007, 226 s.
  13. Uğur Alkan. Osmanlı başkentlerinde günümüz ezan və salat-u Selam musikisi uyğulamalarının degerlendirilmesi. Edirne, 2013, 233 s.

 

Афсана БАБАЕВА

Институт Архитектуры и Искусства НАНА

Ведущий научный сотрудник

 

АЗАН В ТУРЕЦКОЙ РЕЛИГИОЗНОЙ МУЗЫКЕ И ЕГО НОТАЦИЯ

 

Резюме: В статье рассматриваются нотные записи азана, являющегося неотъемлемой частью турецкой религиозной музыки. Прослеживается история записи азана в турецкой музыкальной науке. Судя по образцам нотных записей, данные азаны воспроизводятся на основе турецких макамов, также наблюдается этно­региональная особенность исполнения. Таким образом, просматривается тен­­денция перехода от классических арабских традиций чтения к национально-этни­­ческой основе, что отражается в ладo-интонационном содержании религиоз­ных чтений, где ярко выражены особенности ментальности тюркских макамов.

В статье отмечается, что нотные записи азана имеют следующие три основных значения:

1 – архивирование нотной фиксации турецких образцов азана; 2 – фиксация средств, используемых в целях поддержки изучения турецкой традиции испол­не­ния азан; 3 – реализация исследования национальной специфики в изучении азана, как неотъемлемой части турецкой религиозной музыки.

Ключевые слова: азан, религиозная музыка, макам, нотация, мелoграм, хистограм, муэдзин, музыковедение

 

Afsana BABAYEVA 

Institute of Architecture and Art of ANAS

Leading scientist

 

AZAN IN TURKISH RELIGIOUS MUSIC AND PROBLEM OF ITS NOTATIONS

 

Summary: The article analyzes the notation features of azan, which is an integral part of religious music in Turkish musicology. According to the samples of notes, ethno-regional specificity is observed in the azans, which are recited on the basis of Turkish makams. According to the examples of notes, the tendencies in the Turkish azan recitation from the classical Arabic traditions to the national-ethnic side are reflected in the lad intonation content of religious recitations, and the features of Turkish makam mentality are clearly expressed here.The article mentions that notations of azan has three main importance as folllows:1 — archiving of fixation through notes of Turkish azan samples; 2 — demonstrate the tools used to support the teaching of Turkish azan singing tradition;

3 — realization of the study of national identity in research of azan as an int egral part of Turkish religious music.

Keywords: azan, religious music, makam, notation, meloqram, histoqram, muezzin, musicology

 

Rəyçilər:    

AMEA-nın müxbir üzvü, professor Rəna Məmmədova

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Akif Quliyev

Mövzuya uyğun

  • yazı yoxdur