Xalq çalğı alətləri ansambllarının təşəkkülü və formalaşması
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“KONSERVATORİYA” 2023 № 4 (61)
Azərbaycan Milli Konservatoriyasının
“İnstrumental muğam” kafedrasının baş müəllimi
Ünvan: Yasamal r, Ə.Ələkbərov küç. 7
E-mail: rovshen.tar@mail.ru
XALQ ÇALĞI ALƏTLƏRİ ANSAMBLLARININ TƏŞƏKKÜLÜ
VƏ FORMALAŞMASI
UOT: 786/789
Xülasə: İllərlə dəyişən, təkmilləşən və bugünkü formasını alan xalq çalğı alətlərimiz mənəvi həyatımızın ayrılmaz hissəsidir. Təqdim olunan məqalənin əsas məqsədi milli alətlərimiz əsasında yaranan ansambllar haqqında məlumat vermək, onların təşəkkülü, formalaşması və inkişaf yollarına nəzər salmaqdır. Burada 1941-ci ildə Ü.Hacıbəylinin təşəbbüsü ilə böyük tarzən Əhməd Bakıxanov tərəfindən yaradılmış ilk peşəkar xalq çalğı alətləri ansamblından, sonralar Əhsən Dadaşov, Baba Salahovun yaratdıqları ansambllardan, eləcə də qədim musiqi alətləri ansambllarından və çağdaş dövrümüzdə yaranan ansambllardan söhbət açılır.
Açar sözlər: muğam, məqam, çalğı alətləri, ansambl, musiqi, təşəkkül, ifaçılıq sənəti
ƏDƏBİYYAT
- Bakıxanov Ə.M. Azərbaycan xalq rəngləri. – B.: İşıq, 1964, – 42 s.
- Bakıxanov Ə.M. Azərbaycan ritmik muğamları. – B.: İşıq 1968, – 48 s.
- Bakıxanov Ə.M. Muğam, mahnı, rəng. – B.: İşıq, 1975, – 33 s.
- Əmirov F.M. Bəstəkar təbiətli tarzən. / “Kimyaçı” qəzeti. 1968, 5 aprel
- İsmayılova Z. “İrs” musiqisi folklorumuzu yaşadır. // “Mədəni-maarif işi” №3, – s. 33-34.
- Quliyev M. Əhsəndən nə qaldı. // “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 1968, 10 avqust, səh.4
- Quliyev M. “XX əsrdə Azərbaycan xalq çalğı alətləri ansambllarının ifaçılıq xüsusiyyətləri” adlı sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. – B., 1998, – 138 s.
- Məmmədbəyov D.İ. Muğam ustası Əhməd Bakıxanov. – B.: İşıq, 1966, – 42 s.
- Nəcəfzadə A.İ. “Kitabi Dədə Qorqud” dastanlarında çalğı alətləri”, – B.:, Elm və təhsil, 2017, – 264 s.
- Rəhmətov M.Ə. Azərbaycan xalq çalğı alətləri və onların orkestrdə yeri. – B.: İşıq, 1980, – 105 s.
Saytoqrafiya:
Azerbaijan National Conservatory
Head Teacher of «Instrumental
mugham» department
FORMATION AND DEVELOPMENT
OF FOLK MUSICAL INSTRUMENT ENSEMBLES
Abstract: Folk musical instruments, which have changed and improved over the years and have taken their current form, are an integral part of our spiritual life. The main purpose of the presented article is to give a historical overview of ensembles created on the basis of national instruments, to consider their organization, formation and development. Here we talk about the first professional ensemble of folk instruments, created by Akhmet Bakikhanov in 1941 on the initiative of U. Hajibeyli, as well as about ensembles, the creation of which is associated with the names of Ahsan Dadashev and Baba Salakhov. The author also pays attention to ensembles of ancient musical instruments. The article also mentions ensembles that have arisen in our time.
Keywords: mugham, makam, musical instruments, ensemble, music, organization, performance art
Азербайджанская Национальная
Консерватория, старший преподаватель
oтделение «Инструментальный мугам»
ФОРМИРОВАНИЕ И РАЗВИТИЕ АНСАМБЛЕЙ НАРОДНЫХ МУЗЫКАЛЬНЫХ ИНСТРУМЕНТОВ
Резюме: Народные музыкальные инструменты, изменившиеся и усовершенственные с годами и принявшие свой нынешний вид, являются неотъемлемой частью нашей духовной жизни. Основная цель представленной статьи – дать исторический обзор об ансамблях, созданных на основе национальных инструментов, рассмотреть их организацию, становление и развитие. Здесь рассказывается о первом профессиональном ансамбле народных инструментов, созданным Ахметом Бакихановым в 1941 году по инициативе У. Гаджибейли, а также об ансамблях, создание которых связано с именами Ахсана Дадашева и Баба Салахова. Автор уделяет внимание и ансамблям старинных музыкальных инструментов. В статье упоминаются и ансамбли, возникшие в наше время.
Ключевые слова: Мугам, макам, музыкальные инструменты, ансамбль, музыка, организация, исполнительское искусство
Rəyçilər:
professor Ağasəlim Abdullayev;
professor Ağacəbrayıl Abasəliyev