«Arazbarı” zərbi-muğamı ilə “Arazbarı” aşıq havasının müqayisəli təhlili
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“KONSERVATORİYA” 2021 №4 (53)
AMK-nın baş müəllimi
Ünvan: Yasamal r, Ə.Ələkbərov küç. 7
E-mail: fifasaxa8@gmail.com
«ARAZBARI” ZƏRBİ-MUĞAMI İLƏ “ARAZBARI” AŞIQ HAVASININ MÜQAYİSƏLİ TƏHLİLİ
UOT: 78.031.4
Xülasə: Məqalədə Azərbaycan şifahi ənənəli professional musiqisinin əsas qolu olan muğam janrı və şifahi ənənəli musiqinin aşıq yaradıcılığında özünəməxsus yer tutan “Arazbarı”nın fərqli və oxşar cəhətləri göstərilmişdir. Burada “Arazbarı” muğamı və “Arazbarı” aşıq havasının tarixi keçmişinə nəzər salınmış, onların məqam-intonasiya, metro-ritmik xüsusiyyətləri araşdırılmışdır.
Açar sözlər: muğam, “Arazbarı”, zərbi muğam, dəstgah, aşıq musiqisi, xanəndə
ƏDƏBİYYAT:
- Atakişiyeva K.Ə. Şifahi ənənəli Azərbaycan professional musiqisi: aşıq və xanəndə yaradıcılığı. B.: Elm və təhsil, 2020, 136 s.
- Atayev F. Muğam və aşıq sənətinə dair bəzi paralellər. // “Konservatoriya” jurnalı. 2015 -2. S.5-10. URL:http://konservatoriya.az/?p=1192
- Hacıbəyli Ü.Ə. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. II cild. B.: Şərq-Qərb, 2005. 456 s. URL:http://uzeyir.musigi-dunya.az/az/article15.html
- İsmayılov H.Ə. Aşıq yaradıcılığı: mənşəyi və inkişaf mərhələləri. B.: Elm, 2006, 310 s.
- Köçərli İ.T. Azərbaycan xalq musiqi yaradıcılığında şikəstə. B.: Tural, 2003, 124 s.
- Köçərli İ.T. Aşıq sənəti: musiqili poetik janrlar. : 2010, 218 s.
- Nəcəfzadə A.İ., Məmmədəliyev V.M. Muğam. Dərs vəsaiti. B.: Ecoprint, 2017, 157 s.
- Musazadə R.M. Aşıq sənəti və zərbi muğamlar. // “Qobustan” jurnalı. B.: 2008, No 4 (143), s. 89-91.
- Musazadə R.M. Qədim muğamlar. B.: MBM, 2013, 122 s.
- Məmmədov T.A. Azərbaycan klassik aşıq havaları. : Apostrof, 2009, 178 s.
- Məmmədov T.A. Azərbaycan aşıq yaradıcılığı. B.: Apostrof, 2011, 648 s.
- Zöhrabov R.F. Zərbi-muğamlar. : Mars-print 2004, 406 s.
- Зохрабов Р.Ф. Азербайджанския профессиональная музыка устной традиции: мугам-дестгях и зерби-мугамы. Б.: Марс-принт, 2010, 458 с.
Saytoqrafiya:
- Baba Mahmudoğlu (Mirzəyev) — Arazbarı-Mani (Osmanı) zərb muğamı. URL:https://www.youtube.com/watch?v=mvYIUuIC0lo
- Hacıbəyov Üzeyir. Aşıq sənəti. URL: http://uzeyir.musigi-dunya.az/az/article5.html
- Hacıbəyov Ü.Ə. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları. Elektron versiya: URL:http://musbook.musigi-dunya.az/
- Hacıbəyli Ü.Ə. Şur ladında musiqi bəstələnməsi. URL:http://musbook.musigi-dunya.az/az/line_kvarts_shur.html
- Hacıbəyli Ü.Ə. Segah ladında musiqi bəstələnməsi. URL:http://musbook.musigi-dunya.az/az/line_kvarts_segah.html
- Xalq artisti, professor Vamiq Məmmədəliyevin videotekasından. Alim Qasımov, Vamiq Məmmədəliyev, Fəxrəddin Dadaşov – Arazbarı-Mani (26-07-1985). URL:https://www.youtube.com/watch?v=aZvqG6bquOU
- Muğam ensiklopediyası. Redaksiya heyətinin sədri və baş redaktor M.Əliyeva. B.: Heydər Əliyev Fondu, 2008, 216 s. http://mugam.musigi-dunya.az/z /zerbli_mugam.html
- Seyid Şuşinski və Bəhram Mansurov – Arazbarı URL:https://www.youtube.com /watch?v=gLfXh7zncSQ
- UNESCO Republic of Azerbaijan National Commission. Qeyri-maddi mədəni irs nümunələri.
URL: https://www.unesco.az/public/index.php/az/categories/intangible_cultural_heritage
Старший преподаватель АHК
СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ РИТМИЧЕСКОГО МУГАМА «АРАЗБАРЫ» И АШУГСКОЙ ПЕСНИ «АРАЗБАРЫ»
Резюме: В статье показаны схожие и отличительные черты «Аразбары», играющую своеобразную роль в жанре мугам, который является основным направлением в азербайджанской профессиональной музыке устной традиции и в традиционном ашугском творчестве. Здесь рассмотрено историческое прошлое мугама «Аразбары» и ашугской песни «Аразбары», выявляются их ладо-интонационные и метро-ритмические черты.
Kлючевые слова: мугам, “Аразбары», ритмический мугам, дастгях, ашугская песня, ханенде
Senior lecturer of ANC
COMPARATIVE ANALYSIS OF THE RHYTHMIC MUGHAM OF «ARAZBARI» AND THE ASHUG SONG OF «ARAZBARI»
Summary: In this article talks about the similar and distinctive features of «Arazbari», which plays a peculiar role in the mugham genre, which is the main direction in the Azerbaijani professional music of the oral tradition and in the traditional Ashug creativity. The historical past of the mugham «Arazbari» and the ashug song «Arazbari» are considered here, their mode-intonation and metr-rhythmic features are revealed.
Keywords: mugham, «Arazbari», percussion mugham, dastgah, Ashiq music, singer
Rəyçilər:
professor Möhlət Müslümov
dosent Aygün Bayramova