AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“KONSERVATORİYA» 2022 №2 (55)

Рена МАМЕДОВА

Доктор искусствоведения, профессор

член-корр. НАН Азербайджана

Адрес: Баку, Проспект Гусейн Джавида 115

E-mail: renasarabskaya@mail.ru

 

ИЗ ИСТОРИИ РАЗВИТИЯ ИДЕЙ МУЗЫКАЛЬНОЙ ТЮРКОЛОГИИ В АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ МУЗЫКОЗНАНИИ

 

Резюме: В данной статье рассматриваются некоторые детерминанты, отра­женные в работах азербайджанских музыковедов. В основе научных кон­цепций лежат упомянутые в статьях сравнительные исследования. Срав­нительно-типологический анализ основан на жанровой системе народ­ной музыки тюркоязычных народов.

Ключевые слова: музыкальная тюркология, этнос, формульность, фольклор, история

UOT: 78.01    

endir

PDF

ЛИТЕРАТУРА:

  1. Hacıbəyli Ü.Ə. Azərbaycan türklərinin musiqisi haqqında. B.: Adiloğlu, 2005, 76 s. (Təqdim edəni, ön söz və lüğətin müəllifi, professor F.Ş.Əliyeva).
  2. Həsənzadə X.N. Türk xalqlarının mahnılarında intonasiya əlaqələri (dərs vəsaiti). B.: 2016, 240 s.
  3. Hüseynova L. About the theme “Felek” in the musical-poetic creations of Eastern peoples / “Unity and variety of musical culture of the East” mövzusunda “Şərq taronaları” Beynəlxalq Elmi Konfransının materialları. Tezislər, Səmərqənd, 2015, s. 39-40
  4. Hüseynova L.Ş. Məqam-muğam istilahlarının türkdilli xalqların musiqisində təzahür aspektləri / “Muğam aləmi” V Beynəlxalq elmi simpoziumun materialları, Bakı, AMEA, 7-9 mart 2018. s. 209-216.
  5. Hüseynova L.Ş. Musiqi türkologiyasının tədqiqat istiqamətləri və problemlərinə dair / “Türksoylu xalqların musiqi mədəniyyətinin tədqiqi problemləri” XVI Beynəlxalq elmi-paktiki konfransın materialları. Bakı, ADMİU, 2017. s. 26-29
  6. Hüseynova L.Ş. Türk xalqlarının musiqisində ortaqlıq və fərqlilik amilləri / İSME-nin 33-cü Dünya Konfransı. Türk Dünyası oturumunun materialları. Bakı, AMK, 15-20 iyul, 2018-ci il, s. 207-213.
  7. Hüseynova L.Ş. Türk xalqlarının musiqisində terminoloji paralellər: küy-hava-makam anlayışlarının qarşılıqlı əlaqələrinə dair / “Türksoylu xalqların musiqi mədəniyyətinin tədqiqi problemləri” XVII Beynəlxalq elmi-praktik konfransın materialları. Bakı, ADMİU, 2018. s. 189-192.
  8. Xalıqzadə F.X. Musiqi türkologiyası: nailiyyətlər, perspektivlər / Türksoylu xalqların musiqi mədəniyyətinin tədqiqi problemləri. XV Beynəlxalq elmi-praktiki konfransın materialları. Bakı, 2016. s. 29-42.
  9. İmanova S.C. Azərbaycan və türk musiqisinin lirik janrlarının lad-məqam əsasları: sənətşünaslıq namizədi … diss. avtoreferatı. Bakı, 2013. 27 s.
  10. Kasimi S. Azərbaycan musiqi mədəniyyəti şərq və qərb kontekstində. B.: Təknur, 2015, 78 s.
  11. Kasimi S. Qafqaz Albaniyasının mədəni inkişaf dövrləri. AFPoliqraf AF, 2018, 90 s.
  12. Köçərli İ. Azərbaycan etnomusiqişünaslıq üzrə oçerklər. B.: Elm və təhsil, 2017, 420 s.
  13. Köçərli İ.T. Aşıq sənəti: musiqili-poetik janrlar. B.: Apostrof, 2010, 218 s.
  14. Köçərli İ.T. Aşıq sənəti: sinkretizm və sintez problemləri. B.: Səda, 2011, 208 s.
  15. Quliyeva A.A. Türk aləmində Naxçıvan musiqi mədəniyyəti: sənətşünaslıq namizədi … dis. avtoreferatı: 17.00.02. Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Universiteti. Bakı, 2011. 23 s.
  16. Məmmədov T. Azərbaycanın klassik açıq havaları. B.: Əbilov və oğulları, 2009, 432 s.
  17. Məmmədova R. Azərbaycan musiqisinin nəzəri problemləri. B.: Avropa, 2020, 245 s.
  18. Məmmədova R. Musiqi türkologiyası. B.: Elm, 2002, 84 s.
  19. Müqayisəli sənətşünaslıq. Məqalələr toplusu. B.: Avropa, 2017, 138 s.
  20. Алексеев Э.Е. Раннефольклорное интонирование. М.: Советский композитор, 1986, 240 с.
  21. Ализаде Ф.А. Проблемы вариантности в музыке тюркоязычных народов. Автореф. … канд. искусствоведения: 17.00.02 / Фуад Акшин оглы Ализаде. НАН Азерб., Институт архитектуры и искусства. Баку, 2005. 25 с.
  22. Архив Г.К.Сарабского. Институт рукописей им. М. Физули, ф. 15, л. 26.
  23. Гаджибейли У.Основы азербайджанской музыки. Б.: Язычы, 1985. 146 с.
  24. Гасанова А.И. Интонационно-типологические связи азербайджанской и турецкой музыки. Автореферат … канд. искусствоведения: 17.00.02 /Афет Ибрагим гызы Гасанова. Мин-во Образования Азерб. Респ., Азерб. Универ. Культуры и искусства. – Баку, 2000. – 23 с.
  25. Гусейнова Л.Ш. О происхождении и значении термина «хава» в музыке тюркских народов // Материалы Mеждународной научно-практической конференции «Актуальные проблемы современной музыкальной тюркологии», Алматы, Казахская Национальная Консерватория им. Курмангазы, 28-30 мая, 2018. с. 248-252.
  26. Гусейнова Л.Ш. О проявлениях жанрово-стилистической антитезы узун-кырык (длинный-короткий) в музыке тюркских народов / Международная научная конференция «Гиппиусовские чтения-2019. Исследования жанров музыкального фольклора в современном этномузыкознании. Mосква, 21-23-март, 2019.
  27. Дадашзаде К.Г. Знаковая система дастана. Б.: Нурлан, 2004, 294 с.
  28. Мамедов Т.А. Песни Керооглы. Б.: Гянджлик, 1984, 120 с.
  29. Мамедов Т.А. Традиционные напевы азербайджанских ашыгов. Б.: Ишыг, 1988, 250 с.
  30. Мамедова Р.А. Ментальные модели музыкальной тюркологии. /Материалы международной научно-практической конференции «Наука. Общество. Образование». – РФ, Иркутск, 2017.
  31. Мамедова Р.А. Методология сравнительного изучения национальных культур евразийского пространства. /Диалог культур и партнерство цивилизаций. XIV Международные Лихачевские научные чтения, Санкт-Петербург, 15-20 мая, 2014.
  32. Мамедова Р.А. Очерки по этномузыкологии. Б.: Аvropa, 2015, 105 с.
  33. Основы музыкальной тюркологии. Б.: Аvropa, 232 с.
  34. Насирова Дж. Проблемы сравнительного исследования азербайджанского свадебного музыкального фольклора в контексте культур тюркоязычных народов. Монография. Б.: 2018,160 с.
  35. О некоторых вопросах изучения тюркской идентичности в азербайджанской науке. /научно-практическая конференция, посвященная 90-летию Чингиза Айтматова. Вопросы изучения идентичности в эпоху глобализации. Бишкек, Киргизия, 2008. с. 101-105.
  36. Сафарова З.Ю. Музыкальная наука Азербайджана (XIII-XX века). Б.: Азернешр, 2013, 432 с.
  37. Сравнительное искусствознание: сборник научных статей. Б.: Элм, 2011, 210 с.
  38. Тагиева С.Н. Взаимосвязи азербайджанской и турецкой ашыгской музыки. Б.: Элм, 2003, 195 с.

 

 Rəna MƏMMƏDOVA

Sənətşünaslıq doktoru, professor.

AMEA-nın müxbir üzvü

AZƏRBAYCAN MUSİQİŞÜNASLIĞINDA MUSİQİ TÜRKOLOGİYASI İDEYALARININ İNKİŞAFI TARİXİNDƏN

 

Xülasə: Bu məqalədə Azərbaycan musqiqişünaslarının işlərində öz əksini tapmış bəzi determinantlar nəzərdən keçirilir. Elmi konsepsiyaların əsasını məqalələrdə qeyd olunmuş müqayisəli tədqiqatlar təşkil edir. Müqayisəli-tipoloji təhlil türkdilli xalqların xalq musiqisinin janr sisteminə əsaslanır.

Açar sözlər: musiqi, türkologiya, etnos, formulluq, folklor, tarix

 

Rena MAMMADOVA

Doctor of Art History, Professor

member-correspondent. NAS of Azerbaijan

 

FROM THE HISTORY OF THE DEVELOPMENT OF IDEAS OF MUSICAL TURKOLOGY IN AZERBAIJAN MUSICOLOGY

 

Summary: Some determinants of musical turkology which found the reflection in the work of Azerbaijan musicologist are considered in this article. The main scientific conceptions worked out in the works of the article are comparative investigations. Comparatively-typological analysis is based on genre system of folk music of Turkic-speaking peoples.

Keywords: music, study of Turkic languages, ethnos, formularity, folklore, history 

 

Rəyçilər: sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Akif Quliyev

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əfsanə Babayeva

Mövzuya uyğun