AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

«KONSERVATORİYA» 2023 № 2 (57) 

Türkən MUSAYEVA

AMK-nın dissertantı

Elmi rəhbər – sənətşünaslıq elmləri doktoru,

professor Ceyran Mahmudova

Ünvan: Yasamal r. Ə.Ələkbərov küç. 7

E-mail: shoray@mail.ru

 

LƏZGİ XALQ MAHNILARININ BƏZİ XÜSUSİYYƏTLƏRİNƏ DAİR

 

Xülasə: Azərbaycanda yaşayan azsaylı xalqlardan olan ləzgi xalqının folkloru zən­ginliyi ilə seçilir. Ləzgilərin şifahi xalq yaradıcılığının mənşəyi çoxəsrlik ta­ri­xə malikdir və kökləri qədim dövrlərə qədər gedib çıxır. Folklor nümunələri nə­sil­dən-nəslə keçərək gündəlik həyatda geniş yayılmışdır və buna görə də xalqın yad­da­şında möhkəm yer tutmuşdur. Məqalədə ləzgi folkloruna aid olan mahnılar qrup­laşdırılaraq, özünəməxsus səciyyəvi cəhətləri nəzərə çatdırılır. Həmçinin ləz­gi xalq mahnılarının Azərbaycan mahnıları ilə oxşar cəhətləri vurğulanmış və müəy­yən musiqi nümunələri müqayisəli şəkildə araşdırılmışdır. Məqalədə lirik, tarixi-qəhrəmanlıq və satirik ləzgi xalq mahnıları araşdırılaraq təhlil edilmişdir.

Açar sözlər: ləzgi xalqı, folklor, xalq yaradıcılığı, mərasim, mahnı, melodiya

endir

PDF

 

 

 

ƏDƏBİYYAT:

  1. Əliyev, D.A. İsmayıllı etnomühitindəki ləzgilərin folklor ənənələri // Dədə Qorqud, 2020. № 1, – 128-132.
  2. Hüseynova, L.Ş. Mahnı diqqət mərkəzindədir // Musiqi dünyası, 2000. №2 (3), – s. 3-9.
  3. Mahmudova, C.E. Azərbaycan xalq və bəstəkar mahnılarının mətn xüsusiyyətləri. – B.: ADPU, 2014. – 122 s.
  4. Mahmudova, C.E. Mahnının qoşa qanadı-poeziya və musiqi. – B.: Mars-Print, 2013. – 244 s.
  5. Məmmədov, T.A. Musiqi folklorunun toplanması, yazıya alınması və qorunması. – B.: Adiloğlu, – 2004. – s. 24.
  6. Бедирханов, С.А. Литература азербайджанских лезгин: проблемы и перс­пек­ти­вы развития.– Махачкала: ИЯЛИ им. Г. Цадасы ДНЦ РАН, – 224 с.
  7. Круглов, Ю.Г. Фольклорная практика. – М.: Музыка, 1979. – 67 с.
  8. Кустовский, Е.С. Формирование, хранение и каталогизация областных фон­дов музыкального фольклора. – М.: Музыка. 1978. –78 с.
  9. Рубцов, Ф. Статьи по музыкальному фольклору. – М.: Музыка. 1973. – 45 с.
  10. Халыкзаде, Ф. Проблема сохранения музыкального фольклора Азер­бай­джа­на в эпоху глобализации // Musiqi Dünyası, – № 2003, № 3-4, – s. 124-127.

 

Notoqrafiya

  1. Rəhimxanov, F. Ləzgi xalq mahnıları və rəqsləri. B.: Azərbaycan, 2008. – 168 s.

İnformatorlar:

  1. Rübabə Kasımova. 58 yaş, Qəbələ rayonu, Zərgərli kəndi. (15.08.2021).
  2. “Dideyar” kollektivi. Qusar rayonu. (22.07.2022)
  3. Razibala Ağabalayev 61 yaş, Qəbələ rayonu, Zərgərli kəndi. (15.08.2021).
  4. Aşurova Zahidə 30 yaş Qusar rayonu, Əvəcuq kəndi (15.08.2021)
  5. Aşurova Zabitə 29 yaş Qusar rayonu, Əvəcuq kəndi (12.08.2021)

 

Тюркaн МУСАЕВА

Диссертант Азербайджанской Национальной Консерватории

 

ОСОБЕННОСТИ ЛЕЗГИНСКИХ НАРОДНЫХ ПЕСЕН

 

Аннотация: Фольклор лезгинского народа (одного из малочисленных народов, проживающих на территории Азербайджана) отличается богатством и раз­нообразием. Зарождение устного народного творчества лезгин имеет многовековую историю и своими корнями уходит в глубокую древность. Образцы фольклора передавались из поколения в поколение и широко распространены в быту, а потому занимают прочное место в памяти народа. Лезгинский фольклор связан с национальной музыкой Азербайджана больше, чем фольклор других народов. С этой точки зрения исследование мелодических, формо-структурных и интонационных особенностей лезгинских народных песен имеет важное значение в плане изучения особенностей лезгинской музыки. В статье сгруппированы песни, относящиеся к лезгинскому фольклору, и учтены их специфические особенности; подчеркивается сходство лезгинских народных песен с азербайджанскими и в сравнительном порядке исследованы отдельные музыкальные образцы; а также рассматриваются и анализируются лирические, историко-героические и сатирические лезгинские народные песни.

Ключевые слова: лезгины, фольклор, народное творчество, обряд, песня, мелодия 

 

Turken MUSAYEVA

Dissertation student of the Azerbaijan National Conservatory

 

FEATURES OF LEZGIAN FOLK SONGS

 

Abstract: The folklore of the Lezgin people (one of the ethnic groups residing in the territory of Azerbaijan) is distinguished by its richness and diversity. The origin of oral folk creativity among the Lezgins has a centuries-old history and dates back to ancient times. Folklore samples have been passed down from generation to generation and widely spread in daily life, thus holding a strong place in the collective memory of the people.

Lezgin folklore is closely linked to the national music of Azerbaijan more than the folklore of other ethnic groups. From this perspective, the study of melodic, formal-structural, and intonational peculiarities of Lezgin folk songs holds significant importance in understanding the characteristics of Lezgin music. The article groups songs related to Lezgin folklore, considers their specific features, emphasizes the similarities between Lezgin folk songs and Azerbaijani ones, and comparatively explores individual musical examples. Furthermore, it examines and analyzes the lyrical, historical-heroic, and satirical Lezgin folk songs.

Keywords: lezgi, folklore, folk art, ritual, song, melody

  

Rəyçilər: 

sənətşünaslıq elmləri doktoru, professor Ceyran Mahmudova 

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Akif Quliyev

Mövzuya uyğun