Müasir dövrdə Azərbaycanda sufi musiqisinin inkişaf təmayülləri
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“Konservatoriya” jurnalı 2024 № 2 (63)
Zəhra BƏDƏLOVA
AMK-nın magistrantı
Elmi rəhbər: sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru,
professor Qulamova Jalə
Ünvan: Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Ə.Ələkbərov küç. 7
E-mail: zhuseynova@list.ru
DOI: 10.62440/AMK2024-1.s.37-49
UOT: 297.1
MÜASİR DÖVRDƏ AZƏRBAYCANDA SUFİ MUSİQİSİNİN
İNKİŞAF TƏMAYÜLLƏRİ
Xülasə: Yaxın Şərq ölkələrində geniş yayılmış irfan musiqisinin Azərbaycan, türk, fars, kürd, ərəb xalqlarının musiqisi ilə birbaşa əlaqəsi vardır. Ehtimal ki, muğam bazasında təşəkkül edən sufi musiqisi aşıq yaradıcılığında da davam etmiş və formalaşmışdır. Son 30 ildə Azərbaycanda sufi musiqisinə marağın artması və bu sahədə olan inkişaf təmayülləri, həmçinin sufizm və musiqi əlaqələri müəyyən qədər araşdırılaraq təqdim olunmuşdur. Bundan başqa, sufizm və musiqi arasındakı münasibət, insanda fitri olan musiqinin sufizmdə necə bir tərbiyə üsulu olduğuna dair fikirlər, İslamda musiqinin yeri kimi məsələlərə toxunulmuşdur.
Açar sözlər: sufi, musiqi, zikr, insan və musiqi
ƏDƏBİYYAT:
- Abbasov, N.Ə. Təsəvvüf fəlsəfəsi. Bakı: 2012, 235 s.
- Abdullazadə,A., Qədim və orta əsrlərin musiqi mədəniyyəti. B.: Qartal, 1996, 290 s.
- Baxşəliyev,E. Milli yaddaş sistemində ürfan və təsəvvüf. B.: Elm və təhsil, 2010, 460 s.
- Dadaşzadə,A. Həsənova Rəhilə. Azərbaycan musiqi tarixi. V cild. /– Z.A.Dadaşzadə. – Bakı: Elm, – 2020. – səh.483-526
- Göyüşov, Quran və irfan işığında (hikmət və düşüncə karvanı həqiqət sorağında). B.: İqtisad Uiversiteti, 2004, 286 s.
- Şükürov,, Abdullazadə G., Azərbaycan fəlsəfəsi (qədim dövr). B.: Azərnəşr, 1993, 93 s.
- Şipoş, Azərbaycan el havaları. B.: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2006, 604 s.
- Qasımlı, Ozan-Aşıq Sənəti. B.: Uğur, 2003, 296 s.
- Абдуллазаде, Г. Человек, музыка и общества (В древней и средневековой културе Вастока и запада). Б.: Язычы, 1991, 245 с.
- Хаттар, М. Енциклопедия суфизма. М.: Ансар, 2005, 480 с.
- Omar Mahmoud Alosman. Gazâlî’nin ihya-u ulûmi’d-din adli eserinde mûsikî dinlemenin hükmüne dâir görüşlerinin bazi çağdaş âlimlerle mukayeseli olarak değerlendirilmesi. // Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) ASEAD CİLT 10 SAYI 1 YIL 2023, s. 115-137. URL:https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2820306.
- Osman Nuri küçük. Tasavvuf müziği ve insan. URL:https://avesis.erciyes.edu.tr /resume/downloadfile/onkucuk?key=a2ab551f-2187-4bb5-8869-477a8493af13 3
- Abdullazadə, G. Azərbaycanın Sündü kəndində keçirilən qadınların zikr məclisi. / Azərbaycan etnomusıqışünaslığı 1921-2021 illər. s.411-415 URL:https://www.elibrary.ru/download/elibrary_49447631_29917886.pdf
Захра БАДАЛОВА
Магистрант Азербайджанской
Национальной Консерватории
ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ СУФИЙСКОЙ МУЗЫКИ
В АЗЕРБАЙДЖАНЕ В СОВРЕМЕННЫЙ ПЕРИОД
Резюме: Музыка ирфан, распространенная в странах Ближнего Востока, имеет прямую связь с музыкой азербайджанского, турецкого, персидского, курдского и арабского народов. Вероятно, что суфийская музыка, сформировавшаяся на основе мугама, получила продолжение и в творчестве ашыгов. В статье рассматривается рост интереса к суфийской музыке в Азербайджане и тенденции развития в этой области за последние 30 лет. Кроме того, в данной статье затронуты взаимоотношения суфизма и музыки, представления о том, что музыка является методом воспитания в суфизме, а также место музыки в исламе.
Ключевые слова: суфий, музыка, ритуал, человек и музыка
Zahra BADALOVA
Master`s student of Azerbaijan
National Conservatory
SUFI MUSIC DEVELOPMENT TRENDS IN AZERBAIJAN
IN THE MODERN PERIOD
Abstract: Irfan music, widespread in the Middle East, has a direct connection with the music of the Azerbaijani, Turkish, Persian, Kurdish and Arab peoples. It is likely that Sufi music, formed on the basis of mugham, was continued in the work of the ashigs. The article examines the growing interest in Sufi music in Azerbaijan and the development trends in this area over the past 30 years. In addition, this article touches upon the relationship between Sufism and music, the idea that music is a method of education in Sufism, as well as the place of music in Islam.
Keywords: Sufi, music, ritual, human and music
Rəyçilər:
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, AMK-nın professoru Qulamova Jalə;
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Baxşəliyev Fəxrəddin