AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERBVATORİYASI

«KONSERVATORİYA» 2019 №2 (44)

Lalə HÜSEYNOVA

AMK-nın elmi işlər üzrə prorektoru,

professor

Ünvan: Yasamal r, Ə.Ələkbərov küç. 7

E mail: lala-abi@mail.ru 

 

AZƏRBAYCAN MUSİQİŞÜNASLARI MOSKVADA QİPPİUS-2019 DİNLƏMƏLƏRİNDƏ

Bu ilin 21-23 mart tarixli günlərində mənə, tanınmış musiqişünas həmkarım, əmək­dar incəsənət xadimi Sənubər xanım Bağırova ilə birgə Moskvada Qnesinlər adı­na Rusiya Musiqi Akademiyasında növbəti dəfə keçirilən Beynəlxalq elmi konfrans – “Qip­pius dinləmələri”ndə iştirak etmək nəsib oldu. Bu gözəl elmi məclis məşhur et­no­mu­siqişünas alim E.V.Qippiusun adını daşıyan və Akademiyada uzun illər səmərəli fəa­liyyət göstərən Musiqi-etnoqrafik mərkəz ilə Etnomusiqişünaslıq kafedrasının birgə səyi ilə düzənlənmişdi. Tədbirin özü isə elə bilavasitə həmin mərkəzin yaranmasının 60 illiyinə həsr edilmişdi.

Bu ilki dinləmələrin mözusu “Müasir etnomusiqişünaslıqda musiqi folkloru janr­l­arının tədqiqi” adlanırdı. Mövzunun əhatəli xarakteri iclaslarda qoyulan prob­lem­lə­rin geniş rakursunu da şərtləndirmişdi. İlk iclasın mövzusu “Etnomusiqişünaslıqda janr nəzəriyyəsinin təşəkkülü məsələləri” adlanırdı və burada tanınmış Rusiya mu­si­qi­şü­nasları – İqor Matsiyevski (Sankt- Peterburq), Marqarita Yenqovatova (Moskva), Tat­y­ana Rudiçenko( Rostov), Guzel Yunusova (Kazan), Tamilla Cənizadə (Moskva) və digərləri diqqətçəkən məruzələrlə çıxış etdilər.

qippius-2019

Növbəti iclas “Avraziya xalqlarının etnomusiqişünaslıq ənənələrində janr sis­tem­lərinin spesifikası” adı altında baş tutdu və burada maraq doğuran mövzular ara­sın­da bizim diqqətimiz xüsusilə Sibirdə yaşayan türkdilli xalqların musiqisi ilə bağlı olan məruzələrə yönəldi. Elə bizim öz çıxışlarımız da bu iclasda oldu. Sənubər xanım Ba­ğırovanın “Muğamın üç əsri: janr və sosium” adlı məruzəsi, adından da göründüyü kimi, bu qədim janrın təkamül proseslərinə, onun tarixin gedişatı ilə uğradığı tə­bəd­dü­lat­lara həsr edilmişdi. Qeyd etmək lazımdır ki, Sənubər xanım artıq ikinci dəfədir belə bir mötəbər elmi məclisin qonağı idi. Onun iki il əvvəlki çıxışı müəllifi olduğu və Azər­baycan muğamının yaşam tərzinə həsr olunmuş çox maraqlı sənədli filmin nü­ma­yi­şi ilə konfrans iştirakçılarının və təşkilatçıların yaddaşında qalmışdı. Mənim mə­ru­zəm “Türkdilli xalqların musiqisində uzun-kırık janr-üslub əksliyinin təzahürünə dair” adl­anırdı və təbii ki, müxtəlif türkdilli xalqların musiqisi ilə bağlı olduğu üçün aud­i­to­ri­yanın canlı marağı ilə qarşılaşdı və biz, mübahisə doğuran bəzi məsələlərə də mü­na­si­bət bildirməli olduq. İclasın sonunda iştirakçılar onu da vurğuladılar ki, burada bir növ türk dünyasının musiqisi ilə bağlı mini-konfarans baş tutdu. Belə ki, iştirakşıların ara­sında həm də İSTM-in “Türkdilli xalqların musiqisi” bölməsinin üzvləri də var idi və onlar bu bölmənin növbəti iclasının Bakıda, Azərbaycan Milli Konservatoriyasında ke­çirmək arzularını da dilə gətirdilər.

Üç gün davam edən konfransın digər iki günündə Rusiyanın ən müxtəlif böl­gə­lə­rindən, habelə ABŞ, Ukrayna, Latviya, Estoniya, İtaliyadan təşrif buyurmuş alim­lə­rin aşağıdakı mövzular üzrə məruzələri dinlənildi: “Reqional və lokal musiqi-folklor ən­ənələrində janr sistemləri”, “Təqvim silsiləsində musiqi folkloru janları”, “Həyat sil­siləsinin mərasim musiqisi janr nəzəriyyələri kontekstində”, “Musiqi folklorunun qey­ri-mərasim janlarının spesifikası”, “İnstrumental və musiqili-xoreoqrafik folklorun janr­ları”, “Musiqi folklorunun ənənəvi və müasir formalarının tədqiqi”.

Qippius dinləmələrinin bir dəyərli və önəmli tərəfi də hər iclas gününün sonunda yeni nəşrlərin təqdimatı idi. Konfransın son möhtəşəm akkordu isə Akademiyanın Folk­lor ansamblının və Rusiya xalqlarının milli musiqi alətləri kafedrası tələbələrinin iş­tirakı ilə teatr tamaşası kimi qoyulmuş son dərəcə maraqlı və düşünülmüş konsert proq­ramı oldu ki, bu da bizlərdə böyük və silinməz bir təəssürat yaratdı. Beləliklə, Qippius dinləmələri əsl elmi mühit, qoyulan məsələlərə ciddi elmi yanaşma və canlı mü­zakirələr şəraitində keçdi.

Mövzuya uyğun