Salyanın musiqi həyatında autentik folklor ənənələri

Xülasə: Salyan rayonu Azərbaycanın folklor coğrafiyasında xüsusi mövqeyi olan və indiyə qədər mədəni kimlik baxımından bir qədər müəmmalı qalan ərazilərdəndir. Qismən bu rayonda görüşən Muğan və Şirvan mahalları (müvafiq olaraq, Kürün sağ və sol sahilləri) cənubdan Lənkəran-Astara regionu, qərbdən Mil düzü, şimaldan isə Bakı-Abşeronla çevrələnir. Salyan əvvəllər qonşu Neftçala və Hacıqabul rayonlarının bəzi kəndlərini də əhatə edirdi. Əsrlərdən miras qalmış yerli musiqi folkloru, xüsusilə də onun autentik ənənələri indiyə qədər geniş və sistemli şəkildə öyrənilməmişdir. Qeyd edilən cəhətlər və eləcə də, arxaik folklorun aşınması mövzunun aktuallığını şərtləndirmişdir. Bu səbəbdən Salyanın özünəməxsus autentik folkloruna məxsus 30 nümunə əldə edilərək yerli musiqi ənənələrinin ümumi kontekstində araşdırılmış, qonşu bölgələrlə müəyyən paralellər də aparılmışdır.

Açar sözlər: etnomusiqişünaslıq, sahə araşdırması, ibtidai sinkretik vəhdət, ictimai-mədəni həyat, autentik folklor, məhəlli musiqi ənənələri

PDF

ƏDƏBİYYAT:

Abbasov, A.A. Quba rayonu folkloru. Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. – Bakı, 2007, – 184 s.
Abduləliyev, A. “Halay”ın əmək folkloru kontekstində tədqiqinə dair / Azərbaycan milli musiqisinin tədqiqi problemləri I Respublika elmi konfransın materialları. Bakı, Azərbaycan, 1992, 60-76
Bədəlbəyli, Ə.B. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti. – B.: Elm, 1969, – 246 s.
Bülbül. Bir ekspedisiyanın tarixi // Seçilmiş məqalə və məruzələri. – B.: Azərb SSR EA nəşri,1968, 227 s.
Bülbül. Seçilmiş məqalə və məruzələri. (Tərtibçilər: İsazadə Ə.İ. və Qasımov Q.A.). – B.: AMEA-nın nəşri, 1968, – 138 s.
Fərziyeva, S.İ. Azərbaycanın Cənub-Şərq bölgəsinin “halay” rəqs mahnıları. Dərs vəsaiti. – B.: Mütərcim, 2014, — 216 s.
Hacıbəyli, Ü.Ə. Azərbaycan türklərinin musiqisi haqqında (təqdim edəni, ön söz və lüğətin müəllifi F.Əliyeva). – Bakı: Adiloğlu. 2005. – 76 s.
Hacıbəyli, Ü.Ə. Bədii və publisistik əsərlər. – Bakı: Şərq-Qərb, 2008. – 544 s.
Hacıbəyli, Ü.Ə. Seçilmiş əsərləri. – Bakı: Yazıçı. 1985, – 653 s.
Hüseynli, B.X. Azərbaycan rəqs musiqisinin janr təsnifatı. “Azərbaycan incəsənəti”, XII cild, Azərb. SSR EA nəşr, – Bakı. 1968, – s. 67-93.
Hüseynov, İ. Möminlər evi – Salyan. – Bakı: Çənlibel NPM. 2007. – 284 s.
Nəbiyev, A. El nəğmələri, xalq oyunları. – Bakı: Azərnəşr, 1988, – 168 s.
Xalıqzadə, F. X. Azərbaycan məhəlli musiqi folkloru // Folklor və etnoqrafiya, 2013, №3, – s.96-101
Xalıqzadə, F.X. Üzeyir Hacıbəyli və folklor. – B.: Şərq-Qərb, 2014, – 288 s.
Rzayeva G.M. Ağbaba mahalının nanay və tırınqıları. Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın Avtoreferatı. – Bakı, 2011, – 24 s.
Şirinova, S.T. Şəkinin musiqi folkloru. Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya. – B., 2009, – 159 s.

Fattakh KHALIGZADE

Ph.D on the Art sciences, professor of ANC

Arzu ALIYEVA

Master of Arts

ON THE ROLE OF AUTENTIC FOLK MUSIC TRADITIONS

IN THE MUSICAL LIFE OF SALIAN

Anstract: Salian district of the Republic of Azerbaijan has a geographically special and ethnographically uncertain position in the country. Its two halves situated on the left and right banks of the Kura-river, respectedly, present small territories of more broad Shirvan and Mughan regions, which in turn are surrounded by Lankaran-Astara region to the south, Baku-Absheron to the north and Mil plain to the west. Salian has recently included also some villages of the neihboring Neftchala and Hajiqabul districts. However, so far the authentic folk music tradtions the district handed down from the historical past had not yet been systematically explored by ethnomusicologists and are faced with the danger of dissappearance. This article deals with some about 30 folk tunes, collected in the last few years during many field trips. and reveals some parallels to the traditions of the neighboring districts.

Keywords: ethnomusicology, field works, initial folk syncretism sicio-cultural life, authentic folklore, regional traditions

Фаттах ХАЛЫК-ЗАДЕ

Доктор философии по искусствоведению,

профессор, АНК

Арзу АЛИЕВА

Магистр искусствоведения

О РОЛИ АУТЕНИЧНЫХ ФОЛЬКЛОРНЫХ ТРАДИЦИЙ

В МУЗЫКАЛЬНОЙ ЖИЗНИ САЛЯНСКОГО РАЙОНА

Резюме: Сальянский район Республики Азербайджан, географически и этнографически занимает особую позицию в стране. Две части, расположенные на левом и правом берегу реки Кура, представляют небольшие территории более крупных регионов Ширвана и Мугани, которые, в свою очередь, окружены регионами Ленкаран-Астара к югу, Баку-Абшерон к северу и Мильской равниной к западу. Некоторые селения соседних районов Гаджикабул и Нефтечала недавно также входили в состав Сальянского района. До сих пор аутентичная фольклорная музыка района не подвергалась специальному изучению, что наряду с постепенным исчезновением архаических пластов, обусловило выбор данной темы исследования. Приблизительно три десятка локальных фольклорных образцов, собранных в полевых работах последних лет, подвергаются различному анализу в контексте народно – музыкальных традиций Сальяна и сравниваются с некоторыми сходными жанрами соседних регионов.

Ключевые слова: этномузыкознание, полевые работы, первичный фольклорный синкретизм, социально-культурная жизнь, аутентичный фольклор, региональные традиции

Rəyçilər:

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Lalə Hüseynova

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Fazilə Nəbiyeva