AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

«Konservatoriya» jurnalı 2024 № 3 (64)

Aynurə ABUŞOVA

AMK-nın baş müəllimi,

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru

Ünvan: Yasamal r. Ə.Ələsgərov küç.7

E-mail: aynuraabushova@mail.ru

Muğamşünaslıq    

UOT: 781,7                 

DOI: 10.62440/AMK2024-3.s.26-37

 

“ÇAHARGAH” MUĞAMI QADIN XANƏNDƏLƏRİN İFASINDA

(ZEYNƏB XANLAROVA VƏ NƏZAKƏT TEYMUROVANIN TƏFSİRİNDƏ)

 

Xülasə: Məqalə, Azərbaycan muğam irsində özünəməxsus yerə və zəngin ifaçılıq ənə­nələrinə malik, böyük təşəkkül yolu keçərək müasir dövrdə əsas muğam dəst­gahlarından birinə çevrilmiş “Çahargah” muğamının qadın xanəndələrin vokal-ins­trumental təfsiri ilə bağlıdır. Burada Zeynəb Xanlarova və Nəzakət Tey­mur­ova­ya məxsus XX əsrin ikinci yarısı və XXI əsrin birinci yarısına aid səs yazıları əsa­sın­da “Çahargah” dəstgahının müqayisəli təhlili öz əksini tapmışdır. Hər iki xa­nım xanəndə dəstgahı klassik ənənələrə sadiq qalaraq ifa etsələr də, biz bu təf­sir­lər­də oxşar və fərqli cəhətlərlə rastlaşırıq. Məqalədə əsas məqsəd muğamın yarım əsrə yaxın dövrdə keçdiyi inkişaf mərhələsinə diqqət yetirməkdir.

Açar sözlər: Muğam, Çahargah, dəstgah, qadın, xanəndə, ifaçılıq

endir

PDF

ƏDƏBİYYAT:

  1. Bakıxanov, Ə.M. Ömrün sarı simi. – Bakı: İşıq, – 1985, – 77 s.
  2. Bağırova, S.Y. Azərbaycan muğamı. Məqalələr, məruzələr, tədqiqatlar. 2 cilddə. II cild. – Bakı: Elm, – 2007, – 152 s.
  3. Hacıbəyov, Ü.Ə. Əsərləri. II cild. – Bakı: AMEA, – 1965, – 412 s.
  4. Hacıbəyli, Ü.Ə. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları. –Bakı: Apostrof, –2010, –176s.
  5. Zöhrabov, R.F. “Çahargah” muğam dəstgahının nəzəri əsasları. – Bakı: 2000, – 130 s.
  6. Səfərova, Z.Y. Azərbaycanın musiqi elmi (XIII−XX əsrlər). – Bakı: Azərnəşr, – 2006, – 544 s.

Diskoqrafiya və elektron resurslar

  1. Azərbaycan muğamı. İnteraktiv audiovizual sistemlər. 8 diskdən ibarət. / Heydər Əliyev Fondu. – Bakı: Çaşıoğlu, – 2009.
  2. Muğam ensiklopediyası. Azərbaycan xanəndələri. Diskoqrafiya. 5 CD albom. / Heydər Əliyev Fondu (redaksiya heyətinin sədri, baş redaktor M.Əliyeva). Musiqi Dünyası. – Bakı: – 2007.
  3. Azərbaycan ənənəvi musiqisi. [Elektron resurs] / URL: http://enene.musigi-dunya.az
  4. Zeynəb Xanlarova. Çahargah. Tar: Baba Salahov, Kamança: Fərhad Dadaşov. Muğam 1961-ci ildə lentə alınıb.

URL:https://www.youtube.com/watch?v=_qcWiFAcMwA

  1. Nəzakət Teymurova – Çahargah muğamı.

URL:https://www.youtube.com/watch?v=a7VwI5Vsobw

 

Aynura ABUSHOVA

Head teacher of Azerbaijan National Conservatory,

PhD in Art Studies

 

«CHAHARGAH» MUGAM PERFORMED BY FEMALE SINGERS

(IN THE INTERPRETATION OF ZEYNAB KHANLAROVA

AND NAZAKAT TEYMUROVA)

 

Abstract: The article is devoted to the vocal and instrumental interpretation of the mugham «Chahargah» by female singers. This dastgah occupies an important place in the Azerbaijani mugham heritage and has rich performing traditions. The article provides a comparative analysis of the dastgah «Chahargah» based on the recordings of the second half of the 20th century and the first half of the 21st century, belonging to Zeynab Khanlarova and Nazaket Teymurova. Although both singers perform dastgah in accordance with classical traditions, there are both similarities and noticeable differences in these interpretations. The main goal of the article is to draw attention to the stage of development of mugham over almost half a century.

Keywords: Mugham, Chahargah, dastgah, female, singer, performance

 

Айнура АБУШОВА

Азербайджанская Национальная Консерватория

Старший преподаватель, доктор философии по искусствоведению

 

МУГАМ «ЧАХАРГЯХ» В ИСПОЛНЕНИИ ЖЕНЩИН-ХАНЕНДЕ

(В ИНТЕРПРЕТАЦИИ ЗЕЙНАБ ХАНЛАРОВОЙ И НАЗАКЕТ ТЕЙМУРОВОЙ)

 

 Аннотация: Статья посвящена вокально-инструментальной интер­пре­та­ции мугама «Чахаргях» женщинами ханенде. Данный дастгях занимает важное место в азербайджанском мугамном наследии и имеет богатые традиции исполнения. В статье дается сравнительный анализ дастгяха «Чахаргях» на основе записей второй половины XX века и первой половины XXI века, при­на­д­лежа­щих Зейнаб Ханларовой и Назакет Теймуровой. Хотя обе певицы исполняют дастгях в соответствии с классическими традициями, в этих интерпретациях есть как сходства, так и заметные различия. Основная цель статьи – обратить внимание на этап развития мугама почти за полвека.

Ключевые слова: мугам, Чахаргях, дастгях, женщины-ханенде, исполнение

Rəyçilər:  

sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor Cəmilə Həsənova;

 Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, professor Mənsum İbrahimov

Mövzuya uyğun