Azərbaycan bəstəkarlarının kamera-instrumental əsərlərində proqramlılıq (Cəlal Abbasov və Pikə Axundovanın əsərləri timsalında)
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“Konservatoriya” jurnalı 2024 № 4 (65)
Dilbər KAZIMOVA
Azərbaycan Milli Konservatoriyası II magistr tələbəsi
Ünvan: Bakı şəhəri, Ələsgər Ələkbərov 7
E-mail: dilbar.mamadova@gmail.com
Bəstəkar yaradıcılığı
UOT 78.071.
DOI: 10.62440/AMK2024
AZƏRBAYCAN BƏSTƏKARLARININ KAMERA-İNSTRUMENTAL ƏSƏRLƏRİNDƏ PROQRAMLILIQ
(Cəlal Abbasov və Pikə Axundovanın əsərləri timsalında)
Xülasə: Azərbaycan professional musiqi sənətində Qərb musiqi ənənələrinin tətbiqi, mənimsənilməsi və xüsusi olaraq öyrənilməsi XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq ciddi və ardıcıl inkişaf prosesi keçmişdir. Xüsusilə vurğulanmalıdır ki, Cəlal Abbasovun kamera-instrumental yaradıcılığında yeni mərhələ XXI əsrin ilk illərindən başlanır. Bu illərdə o, bir-birinin ardınca proqramlı başlıq altında təqdim olunan üç əsər bəstələyir: 2001-ci ildə fleyta, vibrafon və maqnit yazısı üçün “Onsuz” (Seyran Qafarovun əziz xatirəsinə həsr olunub), 2003-cü ildə səkkiz balaban, tütək və qoşa nağara üçün “Yallı” və 2005-ci ildə fleyta və klarnet üçün “Paradiqma-2”. Proqramlı kamera-instrumental musiqi sahəsində daha iki maraqlı əsər xüsusi olaraq qeyd oluna bilər ki, bu da bəstəkar Pikə Axundovanın “Salam Şuşa” və “Ballada” əsərləridir. Bu əsərlərin hər ikisi 44 günlük Vətən müharibəsinə həsr olunmuşdur.
Açar sözlər: Kamera-instrumental, proqramlı, musiqi, ənənə, bəstəkar
ƏDƏBİYYAT:
- Abdullayeva C.A. Azərbaycan bəstəkarlarının kamera-instrumental əsərlərində muğam. sən. üzrə fəls. dok. Elmi adı almaq üçün təqdim olunan disser. Avtoreferat, B.: Mütərcim, 2014, 27 s.
- Azərbaycan musiqi tarixi. V cild. B.: Elm, 2020, 672 s.
- Dadaşova N. Cəlal Abbasov, B.: Şərq-Qərb, 2014, 31 s.
- Əliyeva F.Ş. XX əsr Azərbaycan musiqisi: tarix və zamanla üz-üzə. B.: Elm, 2007, 311 s.
- Əliyeva F.Ş. Azərbaycan musiqisində üslub axtarışları. B.: Elm və həyat, 1996, 118 s.
Дилбер КЕЗИМОВА
МАГИСТР АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КОНСЕРВАТОРИИ
ПРОГРАММНОСТЬ В КАМЕРНО-ИНСТРУМЕНТАЛЬНЫХ ПРОИЗВЕДЕНИЯХ АЗЕРБАЙДЖАНСКИХ КОМПОЗИТОРОВ
(На примере творчества Джалала Аббасова и Пики Ахундовой)
Аннотация: Применение, усвоение и специальное изучение западных музыкальных традиций в Азербайджанской профессиональной музыке с начала ХХ века претерпело серьезный и последовательный процесс развития. Следует особо подчеркнуть, что новый этап в камера-инструментальном творчестве Джалала Аббасова начинается в первые годы XXI века. В этот период им были сочинены три произведения, представленные одно за другим под программным названием: «Онсуз» для флейты, вибрафона и магнитной записи в 2001 году (посвящено памяти Сейрана Гафарова), в 2003 году – «Яллы» для восьми балабанов, дудочек и двойных барабанов и «Парадигма- 2» для флейты и кларнета в 2005 году. Особо можно отметить еще два интересных произведения в области программной камерно-инструментальной музыки – произведения «Салам Шуша» и «Баллада» композитора Пики Ахундовой. Обе работы посвящены 44-дневной Отечественной войне.
Ключевые слова: Камерно-инструментальный, программный, музыка,
традиция, композитор
Dilbar KAZİMOVA
Magistr of the National Conservatory
PROGRAMMATICITY IN THE CHAMBER-INSTRUMENTAL WORKS
OF AZERBAIJANI COMPOSERS
(Using the example of the works by Jalal Abbasov and Pike Akhundova)
Abstract: The application, assimilation and special study of Western musical traditions in Azerbaijani professional music has undergone a serious and consistent development process since the beginning of the 20th century. It should be especially emphasized that a new stage in Jalal Abbasov’s camera-instrumental creativity begins in the early years of the XXI century. During these years, he composed three works presented one after the other under the program title: «Onsuz» for flute, vibraphone and magnetic recording in 2001 (dedicated to the memory of Seyran Gafarov), in 2003 «Yalli» for eight balabans, pipes and double drums and «Paradigma-2» for flute and clarinet in 2005. Two more interesting works in the field of programmed chamber-instrumental music should be particularly mentioned, namely «Salam Shusha» and «Ballad» by the composer Pike Akhundova. Both of these works are dedicated to the 44-day Patriotic War.
Keywords: camera-instrumental, programmatic, music, tradition, composer
Rəyçilər:
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, AMK-nın professoru Cəmilə Mirzəyeva;
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, AMK-nın professoru Jalə Qulamova