AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

«Konservatoriya» jurnalı 2025 № 1 (66)   

Vüqar CAMALZADƏ

BMA-nın dosenti,

 Əməkdar Artist, bəstəkar

Ünvan: Bakı, Şəmsi Bədəlbəyli 98

E-mail: vugarjamal1974@gmail.com

 UOT 78.031.4     

DOI: 10.62440/AMK2025-1.s.86-96

 

SƏFİƏDDİN URMƏVİNİN “ƏDVAR-SİSTEMİ” VƏ MÜASİR MUSİQİ PRAKTİKASINDA “DÖVRİ-SƏDA” MODELİ

 

Xülasə: Məqalədə Şərq alimlərinin elmi risalələri nəzərdən keçirilmişdir. Burada Əl-Fərabinin, S.Urməvinin, Ə.Marağayinin elmi traktatlarından bəhs edilmiş, eləcə də onların musiqi nəzəriyyəsi, ədvar (dairəvi) sisteminin forma və strukturu izah olunmuşdur. Məqalədə həmçinin ədvarın (dairəvi sistemin) müasir tətbiqinə əsaslanmış “Dövri-Səda” layihəsindən söz açılmışdır.

Açar sözlər: riyazi struktur, fəlsəfi mahiyyət, “Ədvar” (“dairələr”), musiqi nəzəriyyəsi, məqam, ritm, struktur, fəlsəfə

endir

PDF

 

 

 

 

ƏDƏBİYYAT:

  1. Axundova, E. Əl-Fərabi Yaradiciliğinda Elmi-Tətbiqi Musiqi Nəzəriyyəsi. // Rast Müzikoloji Dergisi. Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 2, s.1254 – 1258.
  2. Əl-Fərabi. Kitab əl-Musiqa əl-Kəbir. Kitab əl-Ədvar. Azərbaycan musiqi tarixi (redaktor Z.Səfərova). I cild. – Bakı: Şərq-Qərb, – 2012, – 592 s. (Bax: s. 231-235)
  3. Səfiyəddin Urməvi. Kitab əl-Ədvar. Azərbaycan musiqi tarixi (redaktor Z.Səfərova). I cild. – Bakı: Şərq-Qərb, – 2012, – 592 s. (Bax: s. 269-282)
  4. Əbdul Qadir Mərağayi. Camiül-Əlhan. Kitab əl-Ədvar. Azərbaycan musiqi tarixi (re­daktor Z.Səfərova). I cild. – Bakı: Şərq-Qərb, – 2012, – 592 s. (Bax: s: 304-312)
  5. Karaman, S., Akbulut, Y. Biçim ve Usûl Açısından Abdülkâdir Merâgî’nin Kârları // Türkiyat araştırmaları dergisi. Türkiye, 2009. Sayı: 26, s.379-408
  6. Mir Möhsün Nəvvab. Vüzuhül-Ərqam. Kitab əl-Ədvar. Azərbaycan musiqi tarixi (re­daktor Z.Səfərova). I cild. – Bakı: Şərq-Qərb, – 2012, – 592 s. (Bax: s. 422-441)
  7. Mehmet Nuri Uygun. Kitabü’l-Edvar Safiyüddin Urmevi. İstanbul, Baskı, 2019. 436 s.
  8. Шамилли Г.Б. Философия Музыки. Теория и практика искусства maqam. (Ред. Кузнецов И.К.) Садра, 552 с.
  9. «Dövri-Səda» layihəsinin arxiv materialları. URL: https://apa.az/culture-policy/susada-anslaqla-kecen-dovru-seda-konsert-proqrami-foto-776926

 

Saytoqrafiya:

  1. URL:https://azertag.az/xeber/susada_dovri_seda_adli_konsert_proqrami_teqdim_olunub-2695288
  2. URL:https://oxu.az/medeniyyet/susada-dovri-seda-adli-konsert-proqrami-teskil-edilib-foto
  3. URL:https://axsam.az/news/163235-susadaki-dovri-seda-adli-konsertden-fotolar
  4. URL:https://www.youtube.com/watch?v=Bkn6Q9srrY8
  5. URL:https://cenublu.az/sizi-maraqlandiran/hindistanda-kecirilan-beynalxalq-festivalda-ilkin-dovlatov-olkamizi-tamsil-edib/

 

Вугар ДЖАМАЛЗАДЕ

 Заслуженный деятель искусств, доцент, композитор

 

«СИСТЕМА АДВАРА» САФИЕДДИНА АЛЬ-УРМАВИ И МОДЕЛЬ «ПЕРИОДИЧЕСКОГО ЗВУКА» В СОВРЕМЕННОЙ МУЗЫКАЛЬНОЙ ПРАКТИКЕ 

 

  Аннотация: В статье рассматривается научные трактаты восточных учёных. Здесь обсуждались научные трактаты Аль-Фараби, С. Урмави, А. Мараги, объяснялась их музыкальная теория, форма и строение адварной (круговой) системы. В статье также обсуждается проект «Доври-Сада», в основе которого лежит современное применение адвара (круговой системы).

  Ключевые слова: математическая структура, философская сущность, «Адвар» («круги»), теория музыки, модус, ритм, структура, философия

 

Vugar JAMALZADE

Honored Artist, Associate Professor, Composer

 

“ADVAR SYSTEM” OF SAFIEDDIN AL-URMAVI AND THE MODEL OF “PERIODIC SOUND” IN CONTEMPORARY MUSICAL PRACTICE 

 

Abstract: The article examines scientific treatises of Eastern scholars. Here, scientific treatises of Al-Farabi, S. Urmavi, A. Maragai were discussed, their musical theory, form and structure of the advar (circular) system were explained. The article also discusses the project «Dovri-Sada», which is based on the modern use of advar (circular system).

Keywords: mathematical structure, philosophical essence, «Advar» («circles»), music theory, modus, rhythm, structure, philosophy

Rəyçilər:  sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, dosent Gültəkin Şamilli

                    professor Aydın Əzimov

Mövzuya uyğun