Dadaş Dadaşovun xalq çalğı alətləri orkestri üçün süitalarında musiqi formasının təkamülünə dair
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“KONSERVATORİYA” 2020 № 3 (48)
AMK-nın baş müəllimi və dissertantı
Ünvan: Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Ə.Ələkbərov 7
Email: m-chinara@yandex.ru
UOT: 78.02
DADAŞ DADAŞOVUN XALQ ÇALĞI ALƏTLƏRİ ORKESTRİ ÜÇÜN SÜİTALARINDA MUSİQİ FORMASININ TƏKAMÜLÜNƏ DAİR
Xülasə: Məqalədə Azərbaycan bəstəkarı Dadaş Dadaşovun Xalq çalğı alətləri orkestri üçün yazılmış süitaları araşdırılır. Təhlilə cəlb edilmiş orkestr süitaları: “Azərbaycan süitası”, “Rəqs süitası”, “Bayram süitası”, “Qobustan lövhələri” bəstəkarın erkən dövr yaradıcılığından tutmuş yetkin zamana qədər dövrü əhatə etdiyindən bəstəkarlıq texnikası və yazı üslubunun özünəməxsus xüsusiyyətlərini aşkar etmək üçün əlamətdar əsərlərdir. Süitalar musiqi forması baxımından təhlil edilir, məqalədə bəstəkarın forma duyğusu və milli məqam nəzəriyyəsinə əsaslanan fərdi dünyagörüşünü ortaya çıxarmaq məqsədi güdülür.
Açar sözlər: Dadaş Dadaşov, xalq çalğı alətləri orkestri, süita, “Azərbaycan süitası”, “Rəqs süitası”, “Bayram süitası”, “Qobustan lövhələri”
ƏDƏBİYYAT:
- Abdullayeva S.A. Azərbaycan xalq çalğı alətləri (musiqişünaslıq-orqanoloji tədqiqat). B.: Adiloğlu, 2002, 454 s. URL:http://anl.az/el/Kitab/2018/05/cd/Azf-225239.pdf
- Hacıbəyli Ü.Ə. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları. B.: Apostrof, 2010, 154 s. http://musbook.musigi-dunya.az/az/sideld.html
- Həsənova C.İ. Azərbaycan musiqisinin məqamları. : Elm və Təhsil, 2012, 323 s.
- İsmayılov M.C. Azərbaycan xalq musiqisinin məqam və muğam nəzəriyyəsinə dair elmi-metodik oçerklər. : Elm, 1991, 120 s.
- Quliyev O.S. Azərbaycan xalq çalğı alətləri orkestri. B.: İşıq, 1980, 84 s.
- Nəcəfzadə A.İ. Azərbaycanın ilk xalq çalğı alətləri orkestri. // “Folklor və etnoqrafiya” beynəlxalq elmi jurnalı, 2018, №1-2, s. 3-8.
- Rəhmətov Ə. Azərbaycan xalq çalğı alətləri və onların orkestrdə yeri. B.: İşıq, 1980. 106 s.
- Şıxəliyev İ.N. Azərbaycan musiqisinin lad nəzəriyyəsi. Sumqayıt: “Zərdabi nəşriyyat poliqrafiyası” MMC, 2015, 272 s.
- Umudov M.M. Alətşünaslıq. Musiqi təmayüllü ali və orta ixtisas məktəbləri üçün Azərbaycan xalq çalğı və simfonik orkestr alətləri üzrə dərslik. B.: Ecoprint, 2016. 146 s.
- Zöhrabov R.F. Dadaş Dadaşov. / Bəstəkarlarımızın portreti. B.:, Gənclik, 1997, s.112-115
Rus dilində:
- Способин И. В. Музыкальная форма. М.: Музыка, 1984, 400
- Холопова В.Н. Формы музыкальных произведений. Учебное пособие. 2-е изд., испр. СПб.: Лань, 2001, 496 с
Старший преподаватель и диссертант АНК
О НЕКОТОРЫХ ОСОБЕННОСТЯХ МУЗЫКАЛЬНОЙ ФОРМЫ В СЮИТАХ ДАДАША ДАДАШЕВА ДЛЯ ОРКЕСТРА НАРОДНЫХ ИНСТРУМЕНТОВ
Резюме: В статье исследуются сюиты композитора Дадаша Дадашева, написанные для Азербайджанского оркестра народных инструментов. Оркестровые сюиты, задействованные в анализе: «Азербайджанская сюита», «Танцевальная сюита», «Праздничная сюита», «Гобустанские сцены», охватывающие весь творческий период композитора, являются знаковыми произведениями, раскрывающие особенности композиционной техники и стиля письма. В данной статье автор, анализируя сюиты с точки зрения музыкальной формы и национальных ладов стремится раскрыть чувство формы и индивидуальное мировоззрение композитора, возникающие как последствия проявления национальных особенностей.
Ключевые слова: Дадаш Дадашев, оркестр народных инструментов, сюита, «Азербайджанская сюита», «Танцевальная сюита», «Праздничная сюита», «Гобустанские сцены»
Senior Lecturer and doctoral student of ANC
ON SOME FEATURES OF THE MUSICAL FORM IN THE SUITES OF DADASH DADASHEV FOR THE ORCHESTRA OF FOLK INSTRUMENTS
Summary: The article examines the suites of the composer Dadash Dadashev written for the Azerbaijani Orchestra of Folk Instruments. The orchestral suites involved in the analysis: «Azerbaijan Suite», «Dance Suite», «Festive Suite», «Gobustan Scenes», covering the entire creative period of the composer, are iconic works that reveal the peculiarities of compositional technique and writing style. In this article, the author, analyzing the suites from the point of view of musical form and national modes, seeks to reveal the individual worldview of the composer, the sense of form arising as a consequence of the manifestation of national characteristics.
Keywords: Dadash Dadashev, orchestra of folk instruments, suite, «Azerbaijan suite», «Dance suite», «Festive suite», «Gobustan scenes»
Rəyçilər:
AMK-nın dosenti Leyla Zalıyeva
AMK-nın dosenti, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Fəxrəddin Baxşəliyev