Azərbaycanda fortepiano və xalq çalğı alətlərinin qarşılıqlı əlaqəsinin əsasları
AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI
“KONSERVATORİYA” 2023 № 4 (61)
AMK-nın baş müəllimi və dissertantı,
Elmi rəhbər: sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru,
professor Abbasqulu Nəcəfzadə
Ünvan: Yasamal r. Ə.Ələsgərov küç.7
E-mail: meri-338@mail.ru
AZƏRBAYCANDA FORTEPİANO VƏ XALQ ÇALĞI ALƏTLƏRİNİN QARŞILIQLI ƏLAQƏSİNİN ƏSASLARI
UOT: 786/789
Xülasə: Məqalədə Azərbaycan musiqi mədəniyyətinə fortepiano alətinin daxil olmasını şərtləndirən tarixi, iqtisadi-siyasi şəraitin yetişməsi işıqlandırılır. Xüsusi olaraq, fortepianoda milli musiqinin ifası onun “milli alət” səviyyəsinədək yüksəlməsinə əsas verən cəhət kimi göstərilir və alətdə ifaçılıq imkanlarının milli musiqi dilinin tələblərinə cavab verməsi əsaslandırılır. Burada başlıca amil kimi tembr təfəkkürün xüsusi əhəmiyyət kəsb etməsi qeyd olunur. “Gətirilmə” alətin xalq çalğı alətləri, milli musiqi ilə tembrcə uzlaşması musiqi ifaçılığında Şərq və Qərb musiqi mədəni əlaqələrini təmin edən əsas amil kimi baxılır.
Açar sözlər: fortepiano, alət, tembr, faktura, muğam, ifaçılıq, Ü.Hacıbəyli
ƏDƏBİYYAT:
- Асафьев И. Книга о Стравинском. – Л.: Mузыка, 1977, 276 с.
- Hacıbəyli Ü. Seçilmiş əsərləri. – Bakı: Şərq-Qərb, 2005, – 456 s.
- Seyidov T. XX əsr Azərbaycan fortepiano mədəniyyəti: pedaqogika, ifaçılıq və bəstəkarlıq yaradıcılığı. – Bakı: Təhsil, 2016, – 336 s.
Senior Lecturer and doctoral student of ANC
FUNDAMENTALS OF İNTERCONNECTİON OF FORTEPİANO
AND FOLK İNSTRUMENTS İN AZERBAİJAN
Abstract: The article, against the background of historical, economic and political changes, examines the processes of introducing the piano into the musical culture of Azerbaijan. In particular, it is noted that the emergence of folk music in the piano repertoire became the reason for the elevation of the instrument to the level of a “national” musical instrument. In this case, the timbre ratio is of particular importance. The combination of the timbre of the “imported” instrument with folk instruments and national music is considered as the main factor ensuring musical and cultural connections between East and West in piano performance.
Keywords: piano, timbre, texture, mugham, performance, U.Hajibeyli
Старший преподаватель и докторант АНК
ОСНОВЫ ВЗАИМОСВЯЗИ ФОРТЕПИАНО И НАРОДНЫХ
ИНСТРУМЕНТОВ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ
Резюме: В статье на фоне исторических, экономических и политических изменений, рассматриваются процессы внедрения фортепиано в музыкальную культуру Азербайджана. В частности отмечается, что появление народной музыки в фортепианном репертуаре стало причиной возвышения инструмента до уровня «национального» музыкального инструмента. При этом особое значение имеет тембровое соотношение. Сочетание тембра «привнесенного» инструмента с народными инструментами и национальной музыкой, рассматривается как главный фактор, обеспечивающий музыкально-культурные связи Востока и Запада в фортепианном исполнительстве.
Ключевые слова: фортепиано, тембр, фактура, мугам, исполнение, У.Гаджибейли
Rəyçilər:
əməkdar müəllim, dosent Adıgözəl Əliyev;
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Jalə Qulamova