AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

«KONSERVATORİYA» 2020 № 1-2 (47)

Fazilə NƏBİYEVA 

AMK-nın «Milli musiqi alətlərinin təkmilləşdirilməsi»

elmi-tədqiqat laboratoriyasının baş elmi işçisi

Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru

Ünvan: Bakı, Yasamal rayonu, Ə.Ələkbərov 7

E-mail: nebiyeva.fazile@mail.ru

 UOT: 793.31 

 

“TƏNZƏRƏ” YALLI RƏQSİNİN VARİANTLARINDA SPESİFİK CƏHƏTLƏR

Xülasə: Təqdim olunan məqalə qədim tarixə malik, birlik və vəhdət mücəssəməsi olan, YUNESKO-nun təcili qorunma siyahısına daxil edilmiş Azərbaycan yallı rəqsi «Tənzərə» barədədir. Araşdırmada bu rəqsin etimologiyasına dair mülahizələr göstərilmiş, müxtəlif illərdə ayrı-ayrı tədqiqatçılar tərəfindən toplanaraq nota yazılmış «Tənzərə» yallısının variantları müqayisəli təhlillərə cəlb edilmişdir. Variantların spesifik xüsusiyyətləri müəllif tərəfindən tərtib olunmuş cədvəllərdə öz əksini tapmışdır.

Açar sözlər: rəqs, yallı, Tənzərə, notlaşdırma, variant

endir

PDF

 

 

ƏDƏBİYYAT:

Azərbaycan dilində

  1. Azərbaycanın ən qədim yallılarından biri: Köçəri. Naxçıvan, «Əcəmi» NPB, 2018, 104 s.
  2. Bəhmənli R.B. Azərbaycan xalq rəqsləri. B.: Adiloğlu, 2002, 157 s.
  3. Bəhmənli R.B. Azərbaycan yallıları. B.: Mütərcim, 2018, 140 s.
  4. Hüseynli B.X. Azərbaycan xalq rəqs melodiyaları. I dəftər. B.: Azərnəşr, 1965, 42 s.
  5. Həsənov K.N. Qədim Azərbaycan xalq rəqsləri. B.: İşıq, 1983, 59 s.
  6. İsazadə Ə.İ; Məmmədov N.H. Azərbaycan xalq mahnıları və oyun havaları. B.: Elm, 1984, 76 s.
  7. İbrahimov V (Çörəkçi). «Yallı» birlik rəmz B.: Şirvannəşr, 2003, 142 s.
  8. Məmmədli Ə.M;  Məmmədli  K.Ə.  Naxçıvan-Şərur  el  yallıları.  Naxçıvan,  «Əcəmi» NPB, 2015, 276 s.
  9. Rzayev F.H. Naxçıvan əhalisinin etnogenezi tarixindən (miladdan öncə VI-III minil- liklər). I c. B.: ADPU-nun mətbəəsi, 2013, 528 s.
  10. Rzayev H. Naxçıvan yallı adlarında əski dilimiz, tariximiz və şamançılıq izləri /

«Ulu Öndər Heydər Əliyev irsində multikultural və tolerant dəyərlər» (3-5 may 2016-cı ildə keçirilmiş Beynəlxalq Elmi konfransın materialları). II hissə. B.: Mütərcim, 2016, s. 336-338.

  1. Seyidov M.M. Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən. B.: Yazıçı, 1989, 485 s.
  2. 12.Kərimli Ə.K. Yallı. B.: Şirvannəşr, 2004, 115 s.

Rus dilində

  1. Алекперова А.М. Хороводные танцы «яллы» Нахичеванской зоны: Автор. диссерт.на соиск.уч.степ.кандид.искусств. Баку, 1994, 24 с.
  1. Алекперова А.М. Хороводные танцы «яллы» Нахичеванской зоны: Дис кандид. искусств. Баку, 1994, 124 c.

Saytoqrafiya:

  1. Hacıbəyli Ü.Ə. Azərbaycan   xalq    musiqisinin   əsasları.   Elektron   versiyası. URL:http://musbook.musigi-dunya.az/
  1. Tənzərə yallısı. İfa edir: Kəngərli rayon mədəniyyət sarayının «Sarı gəlin» yallı kollektivi. URL: https://www.youtube.com/watch?v=AF7ELPpgha8
  2. Tənzərə yallısı. URL: https://www.youtube.com/watch?v=-LI573nNrVE

 

Фазиля НАБИЕВА

Старший научный сотрудник лаборатории

«Усовершенствование национальный музыкальных инструментов» АНК,

Доктор философии по искусствоведении

 

СПЕЦИФИЧЕСКИЕ ЧЕРТЫ РАЗНОВИДНОСТЕЙ ХОРОВОДНОГО ТАНЦА

«ТЕНЗЕРЕ»

 

Резюме: Представленная статья посвящена древнему азербайджанскому хоро-водному танцу «Тензере», который воплощает единение и единство, и включен в список нематериального наследия ЮНЕСКО. В исследовании указаны выводы об этимологии этого танца. Для сравнительного анализа привлечены разновидности хоровода «Тензере», собранные и нотированные отдельными авторами в разные годы. Специфические черты данных разновидностей отражены в составленных автором таблицах.

Ключевые слова: танец, хоровод, Тензере, нотирование, разновидность

 

Fazila NABIYEVA

Senior Researcher of the laboratory

«Improvement of national musical instruments» of ANC, Ph.D

 

SPECIFIC FEATURES OF VARIETIES OF THE ROUND DANCE “TENZERE”

 

Summary: The presented article is about the ancient Azerbaijani round dance «Tenzere», personifies unity and coherence, and is included in the list of urgent protection of UNESCO. The study provides conclusions about the etymology of this dance. Varieties of the «Tenzere» round dance, collected and notated by individual authors in different years are involved in a comparative analysis. Specific features of the options are reflected in the tables compiled by the author.

Keywords: dance, round dance, Tenzere, notation, variety

 

Rəyçilər:

sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor Ülkər Əliyeva;

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Lalə Hüseynova

Mövzuya uyğun