AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“KONSERVATORİYA» 2022 №2 (55) 

Gülnarə MANAFOVA

AMK-nın “Milli alətlərin bərpası və təkmilləşdirilməsi”

elmi tədqiqat laboratoriyasında elmi işçi

Ünvan: Bakı, Ə.Ələkbərov 7

AMK-nın dissertantı

Elmi rəhbər: Lalə Hüseynova,

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor

Email: gulnarerefiq@gmail.com

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3872-1167

UOT: 78.02    

CAVANŞİR QULİYEVİN “ƏSGƏR MARŞI” TÜRK ƏSGƏRİ MUSİQİSİ ƏNƏNƏLƏRİNİN DAVAMI QİSMİNDƏ

 

Xülasə: Məqalədə Cavanşir Quliyevin məşhur “Əsgər marşı” türk əsgəri mu­si­qi­si, dünyanı dolaşmış mehtər marşları ilə müqayisəvi şəkildə tədqiq edilir. Əsas məq­səd “Əsgər marşı”nın plagiat olması barədə dolaşan şayiələrə birmənalı şə­kil­də aydınlıq gətirməkdir. Bu məqsədlə mahnı forma, intonasiya və məqam ba­xı­mın­dan təhlil edilərək digər türk musiqi nümunələri ilə tutuşdurulur. Müqayisə məq­sədilə nümunə olaraq eyni sözlərə yazılmış və melodik cəhətdən bənzər meh­tər marşları seçilib. Nəticədə “Əsgər marşı”nın orijinal əsər, bəstəkar zəhmətinin məh­sulu olması aşkar edilir. Əlavə olaraq “Necip Fazıl” oratoriyası da orijinal müəl­lif ideyasının daha fərqli miqyasda reallaşma nümunəsi olaraq araşdırılır. Bu əsərdə dillər əzbəri olan mahnının intonasiyası üzərində qurulmuş bütöv səh­nə­lər türk dünyasının ortaq ideyalarının gözəl tərənnümçüsü kimi təmsil edilir.

Açar sözlər: Cavanşir Quliyev, “Əsgər marşı”, “Necip Fazıl” oratoriyası, mehtər marşları, hərbi musiqi

endir

PDF

ƏDƏBİYYAT:

  1. Ak Ahmet Şahin. Türk Musikisi Tarihi. İstanbul, Akçağ Yayınları, 2002, 364 s. ISBN 975-338-427-0 URL:https://turuz.com/storage/Music/2018/315-Turk_Musiqisi_Tarixi-Ahmet_Shahin_Ak-363s.pdf
  2. Çelik Latif. Turkische Spuren in Deutshland. (Almanya’da Türk izleri) Alperen Çelik (Übersetzer). Gebundene Ausgabe – 22. Oktober 2008, 268 s. ISBN-13: 978-3936172089
  3. Əsədullayeva K. Eyniadlı “Rast” muğam qəlibləri. // “Konservatoriya” jurnalı, 2010-1, s.42-46 URL:http://konservatoriya.az/lib/Konservatoriya%202010-%201.pdf
  4. Ögel Bahaeddin. Türk Kültür Tarihine Giriş. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınlar, Cilt:8, Ankara: Kültür Bakanlığı, 2000. 638 s. ISBN 975170880X.
  5. Öğüt Osman Aydın (Türkiye). Azərbaycan hərbi orkestr.// “Musiqi dünyası”, 2001, N3-4. URL:http://www.musigi-dunya.az/new/added.asp?action=print&txt=133
  6. Öğüt Osman Aydın (Türkiye). Askeri Bandolar tarixi. // “Musiqi dünyası” jurnalı, 2002/1-2, s.66-71
  7. Popescu-Judetz Eugenia. Turk Musiqi Kulturun Anlamlari. Çevireni Bulend Aksoy. İstanbul, Bağcılar, 2007, 105 s. ISBN 975-7652-50-4 URL:https://turuz.com/storage/Music/2018/313-Turk_Musiqi_Kulturun_Anlamlari-Eugenia_Popescu-Judetz-Bulend_Aksoy-2007-105s.pdf
  8. Rauf Yekta Bey. Turk Musiqisi. Fransızcadan çeviren: Orxan Nasuhioghlu 255 s. URL:https://turuz.com/storage/Music/2017/0268-Turk_Musiqisi-Rauf_Yekta_Bey-Chev-Orxan_Nasuhioghlu-255s.pdf
  9. Şahiner Necmeddin. Mehter Avrupa’yı Titreten Musiki. İstanbul, ElipsKitap, 2007, 96 s.
  10. Şahiner Necmeddin. Mehter ve Marşları. Anahtar Yayıncılık. İstanbul, 1993, 134 s.
  11. Vural Timur. Türk Askeri Müziğinin Savaşlardaki Yeri ve Önemi. // Turan stratejik araştırmalar merkezi dergisi. 2012, cilt: 4, sayı: 13, s.66-74 URL:https://turuz.com/storage/Music/2018/300-1-Turk_Askeri_Muzighinin_Savashlardaki_Yeri_Ve_Onemi-Timur_Vural-9s.pdf

Saytoqrafiya:

  1. Alay Marşı / Türkü Sözleri. URL:https://www.dersimiz.com/sarkilar/alay-marsi-982.html
  2. Arslanbek Sultanbekov — Fetih Marşı [© 2020 Bozdağ Film] URL:https://www.youtube.com/watch?v=01NHGRUcUwU
  3. Cavanşir Quliyevdən plagiat iddiasına sərt etiraz: “Əsgər marşı”nın musiqisi məndən başqa heç kimə məxsus deyil” // Strateq.az saytı. 31 İyul 2017 URL:https://strateq.az/medeniyyet/187235/cavansir-quliyevd%C9%99n-plagiat-iddiasina-s%C9%99rt-etiraz.html
  4. Cavanşir Quliyev: Əsgər marşını Laçın batalyonu üçün bəstələmişdim. Osmanqızı.TV URL:https://www.youtube.com/watch?v=atgnahl5ero
  5. ÇANAKKALE …!!! URL:https://www.youtube.com/watch?v=W8MchahYFVI
  6. Esger marsi ve ya Alay marsi. Globe newstv. URL:https://www.youtube.com/watch?v=CNq5vpONpWU
  7. Esger marşı (Vətən məni yetişdirib…), piano tutorial + notlar, Cavanşir Quliyev. URL:https://www.youtube.com/watch?v=QhMkrz5X6Ts
  8. İlhami Gökçen. İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu — Mehter [CD Tanıtım ve Eleştiri]… URL:http://www.musikidergisi.com/haber-4676-istanbul_tarihi_turk_muzigi_toplulugumehter_cd_tanitim_ve_elestiri%E2%80%A6_ilhami_gokcen.html
  9. İslam ansiklopedisi. Rifat Bey, Sermüezzin. URL:https://islamansiklopedisi.org.tr/rifat-bey-sermuezzin
  10. Laçın Alayı. Feysbuk səhifəsi. URL:https://www.facebook.com/1137473169745897/videos/285389708731563/
  11. Mehter Marşı Nedir, Tarihçesi, Özellikleri ve Mehteran Marşları Videosu. Osmanlı muzik və musiki. Türk-21 Ocak 201 http://osmanli.site/osmanli-muzik-musiki-sultan/mehter-marslari-mars-nota/mehter-marsi-nedir-tarihcesi-ozellikleri-mehteran-marslari-videosu/
  12. Mehter Dünyanın En Eski Askeri Bandosu — Hücum Marşı ve Gülbang URL:https://www.youtube.com/watch?v=7VG5HU9U4QY
  13. Mehter marşları — Ceddin deden URL:https://www.youtube.com/watch?v=10aFs111ego
  14. Məşhur əsgər marşı necə yaranıb? Karabakhmedia.az informasiya saytının səhifəsi. URL:https://www.facebook.com/watch/?v=1943179082626355
  15. “SÖZ” serialından Alay Marşı URL:https://www.youtube.com/watch?v=yzycXPf9D5M&t=188s
  16. Türk Kurtuluş Savaşı Kolajı. Genelkurmay Başkanlığı. URL:https://fb.watch/2TSp246dR2/ https://www.facebook.com/watch/?v=1931321900455376
  17. Alay marşının sözləri Osmanlı türkcəsində URL:https://tr.wikisource.org/wiki/Alay_Mar%C5%9F%C4%B1
  18. Cavanşir Quliyev — Marş [«Fəryad» filminin fon musiqisi] URL:https://www.youtube.com/watch?v=c7tAGYbAQ64
  19. “Fəryad” filmi (1993, rejissor Ceyhun Mirzəyev), URL:https://tvseans.az/az/film/597/feryad

Notoqrafiya:

  1. Alay marşı. Rast. Annem beni yetiştirdi. Nota. Müzik: Rifat Bey. URL:https://www.dersizlesene.com/var/article/images/13908.gif
  2. Eskişehir Marşı Notası. 8 Şubat 2015 Pazar URL:http://can-muzik.blogspot.com/2015/02/eskisehir-mars-notas.html
  3. Quliyev C.R. Seçilmiş mahnılar [not +CD]: piano ilə oxumaq üçün: 4 cilddə I cild. : Apostrof ÇE, 2010, 448 s.
  4. Quliyev C.R. Vətən nəğmələri. Piono ilə oxumaq üçün. B.: Qanun, 2019, 92 s. [not + CD]
  5. Quliyev C.R. “Necip Fazıl” oratoriyası. Əlyazma. 2016. s.76
  6. Mehter Marşı – Ceddin Deden Neslin Baban – Nota https://www.gitaregitim.net/mehter-marsi-ceddin-deden-neslin-baban-nota-tab/
  7. Mehter Notaları. URL:http://www.istanbulmehter.com/index.php/mehter-istanbul/83-mehter-notalari.html

  

Манафова Гульнара

Научный сотрудник лаборатории

«Реставрация и совершенствование народных инструментов» в АНК,

Кандидат на соискание ученой степени АНК

 

«СОЛДАТСКИЙ МАРШ» ДЖАВАНШИРА КУЛИЕВА КАК

ПРОДОЛЖЕНИЕ ТРАДИЦИЙ ТЮРКСКОЙ ВОЕННОЙ МУЗЫКИ

 

Резюме: В статье дается сравнительный анализ знаменитого «Сол­дат­ско­го марша» Джаваншира Кулиева с турецкой военной музыкой и с маршами мех­тер, которые объехали весь мир. Основная цель – развеять слухи о плагиате «Сол­датского марша» и привнести ясность этому вопросу. С этой целью произ­водится интонационный, ладовый анализ произведения и музыкальная форма марша сравнивается с другими образцами турецкой музыки. В качестве примера для сравнения были избраны марши мехтер, написанные на одни и те же слова и схожие по мелодии. В результате выяснено, что «Солдатский марш» – это ори­гинальное произведение и продукт творческого замысла композитора. Кроме того, анализируется оратория «Неджип Фазиль» как пример реализации ори­ги­наль­ной авторской идеи, переинтонирование знаменитой мелодии в ином, более выс­оком масштабе. В этом произведении обнаружены целые сцены, основанные на интонации знаменитого марша, которые представляют ценность для всего тюркского мира в плане общности идей.

Ключевые слова: Джаваншир Кулиев, «Солдатский марш», оратория «Неджип Фазиль», мехтерские марши, военная музыка 

 

Manafova Gulnara

Researcher in the laboratory

“Restoration and improvement of national instruments”

 of Azerbaijan National Conservatory,

Candidate for a degree of ANC

 

«SOLDIER’S MARCH» BY JAVANSHIR KULIEV AS A CONTINUATION

OF TRADITIONS OF TURKISH MILITARY MUSIC

 

Summary: The article provides a comparative analysis of the famous «Soldier’s March» by Javanshir Guliyev with Turkish military music and with mehter marches that have traveled all over the world. The main goal is to dispel rumors about plagiarism of the «Soldiers’ March» and clarify this issue. For this purpose, an intonation, modal analysis of the work was made, and the musical form of the march is compared with other samples of Turkish music. As an example, for comparison, the mehter marches were chosen which was written on the same words and similar in melody. As a result, it was found out that the Soldier’s March is an original work and a product of the composer’s creative intention. In addition, the oratorio «Nejip Fazil» is analyzed as an example of the implementation of the original author’s idea, reintoning of the famous melody on a different, higher scale. Whole scenes based on the intonation of the famous march were found in this work, which are valuable for the entire Turkic world in terms of common ideas.

Keywords: Javanshir Guliyev, «Soldier’s March», oratorio «Nejip Fazil», mehter marches, military music

 

Rəyçilər: sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Lalə Hüseynova

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Fazilə Nəbiyeva

Mövzuya uyğun