AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI

“Konservatoriya” jurnalı 2024 №1 (62)

Adgözəl ƏLİYEV

AMK-nın müəllimi, dosent

Ünvan: Yasamal rayonu, Ə.Ələkbərov küç.7

 UOT: 78.02           

DOI: 10.62440/AMK2024-1.s.6-15

 

SÜLEYMAN ƏLƏSGƏROVUN XALQ ÇALĞI ALƏTLƏRİ ORKESTRİ ÜÇÜN “SÖZSÜZ MAHNILAR”I

 

Xülasə: Təqdim olunan məqalə görkəmli bəstəkar, Xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı, professor Süleyman Ələsgərovun yüz illik yubileyinə həsr olunmuşdur. Məqalədə bəstəkarın yaradıcılıq istiqaməti nəzərdən keçirilir, XÇA orkestri üçün bəstələdiyi “Sözsüz mahnılar” silsiləsinə daxil olan pyeslərin forması, kom­pozisiya quruluşu, melodik dili, harmoniyası və polifonik ifadə vasitələri, məqam xüsusiyyətləri, orkestrləşmə prinsipi araşdırılır. Bununla yanaşı sözsüz mahnıların bədii ideya məzmununun əhəmiyyəti açıqlanır.

Açar sözlər: Süleyman Ələsgərov, bəstəkar, instrumental janr, sözsüz mahnı, orkestr

endir

PDF

 

 

 

 

ƏDƏBİYYAT:

  1. Aşurov, M. S.Ələsgərovun sözsüz mahnılarının məqam xüsusiyyətləri. // “Konservatoriya” jurnalı, № 4, 2015, s. 41-45. URL:http://konservatoriya.az/?p=1401
  2. Babayev, E.Ə. Bəstəkarlarımızın portreti seriyasından (Süleyman Ələs­gə­rov). B.: Azərnəşr, 1993. 29 s.
  3. Hacıbəyov, Ü.Ə. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları. B.: Elm, 1985, 151 s.
  4. Xəlilov, V.C. Bəstəkar Süleyman Ələsgərov. B.: İşıq, 1985, 72 s
  5. Xəlilov, V.C. İlhamını xalqdan alan bəstəkar. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012, 158 s.
  6. Qafarova, M. Bəstəkar Süleyman Ələsgərov və xalq çalğı alətləri orkestri. Dərs vəsaiti. B.: ADPU, 2012, 226 s.
  7. Qafarova, M.A. Süleyman Ələsgərov – 80 URL:http://www.musigi-dunya.az/new/read_magazine.asp?i
  8. Quliyev, S. Süleyman Ələsgərovun tar ilə xalq çalğı alətləri orkestri üçün konserti (Metodik tövsiyələr). B.: 1982, 24 s.
  9. Niftiyeva, Ü. Süleyman Ələsgərovun lirik mahnılarının forma xüsusiyyətlərinə dair. //“Konservatoriya” jurnalı 2018 № 2 (40). s.91-95. URL:http://konservatoriya.az/?p=4001
  10. Paşayeva, Z. Süleyman Ələsgərovun “Vətənimdir” qəzəl-romansının bəzi üslub xüsusiyyətləri. //“Konservatoriya” jurnalı 2022 №4 (57), s.78-82. URL:http://konservatoriya.az/?p=7523
  11. Sadıqova, A. S.Ələsgərovun balaban və orkestr üçün “Xəyala dalarkən” əsərində məqam-intonasiya xüsusiyyətləri. // “Konservatoriya” jurnalı, № 4, 2015, s.46-50. URL:http://konservatoriya.az/?p=1393
  12. Şahbəddinov, S. S.Ələsgərovun tar ilə xalq çalğı alətləri orkestri üçün 1 nömrəli konsertində muğam ifaçılıq üsullarının təzahürü. // “Konservatoriya” jurnalı, № 3, 2015, s.28-35. URL:http://konservatoriya.az/?p=1284
  13. Süleyman Ələsgərov (Süleyman Əyyub oğlu Ələsgərov) [Mətn]: Biblioqrafiya. Bakı: Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2024. 343 s.
  14. Süleyman Ələsgərov – 80. Elmi-praktik konfransın materialları. Bakı, ULU mətbəəsi 2005.
  15. Süleyman Ələsgərov – 90. Elmi-praktik konfransın materialları. Bakı. 2014.
  16. Təhmirazqızı, S.T. Unudulmaz Süleyman Ələsgərov. // Konservatoriya jurnalı, №2, mart-aprel 2009, Bakı, s.229-238
  17. Təhmirazqızı, S. (Şirinova Səadət Təhmiraz qızı) Süleyman Ələsgərov xatirələrdə. Bakı: Təfəkkür NPM, 2002. 392 s. URL:http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=vtls000003458
  18. Касимова, С., Багиров, Н. Азербайджанская советская музыкальная литература (учебник для учащихся музыкальных училищ). Баку, «Маариф», 1986, 264 с.
  19. Конен, В. Мендельсон. «Песни без слов» для фортепиано. Belcanto.ru. URL:https://www.belcanto.ru/mendelssohn_lieder.html
  20. Тюлин, Ю. Музыкальная форма. Учебник для муз. Училищ. Москва, Музыка, 1974, 358 c.

Notoqrafiya

  1. Ələsgərov, S. Ə. Sözsüz mahnılar. Azərbaycan X.Ç.A orkestri üçün partitura. Azərnəşr, Bakı-1971, 120 s. http://musakademiya.musigi-dunya.az/noti/sozsuz_mahnilar_partitura.pdf
  2. Ələsgərov, S.Ə. “Sözsüz mahnılar”. Klavir. Bakı. İşıq nəşriyyatı, 1980, 56 s. http://musakademiya.musigi-dunya.az/noti/sozsuz_mahnilar.pdf

Адыгозель Алиев

Доцент АМК

 

«ПЕСНИ БЕЗ СЛОВ» СУЛЕЙМАНА АЛЕСКЕРОВА ДЛЯ ОРКЕСТРА НАРОДНЫХ ИНСТРУМЕНТОВ

 

Аннотация: Представленная статья посвящена столетнему юбилею вид­но­го композитора, народного артиста Азербайджана, лауреата Государственной пре­мии, профессора Сулеймана Алескерова. В статье рассматривается развитие твор­чества композитора, исследуются форма, композиционная структура, мело­дический язык, гармония и полифонические средства выразительности, ладовые осо­бенности и принципы оркестровки сочинений для оркестра народных инст­ру­мен­тов. Особое значение уделяется раскрытию художественно-идейного со­дер­жа­ния песен без слов композитора.

Ключевые слова: Сулейман Алескеров, композитор, инструментальный жанр, песни без слов, оркестр народных инструментов

Adgozel Aliyev

Associate Professor AMK

“SONGS WITHOUT WORDS” BY SULEIMAN ALESKEROV FOR FOLK INSTRUMENT ORCHESTRA

 

Abstract: The presented article is dedicated to the centenary of the outstanding composer, People’s Artist, laureate of the State Prize, Professor Suleiman Aleskerov. The article examines the development of the composer’s creativity, explores the form, compositional structure, melodic language, harmony and polyphonic means of expression of his compositions for the Orchestra of folk instruments, the peculiarities of tone and the principle of orchestration. Along with this, the significance of the artistic and ideological content of songs without words is revealed.

Keywords: Suleiman Aleskerov, composer, instrumental genre, songs without words, folk instrument orchestra

 

Rəyçilər: 

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Məmmədağa Kərimov; 

AMK-nın professoru Ramiz Əzizov

 

 

Mövzuya uyğun